„Forsownym nocnym marszem ruszył Miniewski w głąb krakowskiego i następnego dnia o piątej z rana stanął na Krzykawce, w lasach olkuskich. W godzinę później uderzyli moskale, wysłani silną kolumną ks. Szachowoskoja z Olkusza, na oddział powstańczy, który odparł pierwszą szarżę, po czym rozpoczął się obustronny ogień trwający do drugiej po południu” – tak zaczyna się historyczny opis jednej z bitew Powstania Styczniowego (1863), która rozegrała się na terenie naszej diecezji, pod Krzykawką – miejscowości leżącej w gminie Bolesław, około 9 km od Niegowonic.
Powstanie styczniowe było przełomowym wydarzeniem w dziejach Polski – ostatnim z serii wielkich powstań narodowych, które zakończyło epokę romantycznej walki o niepodległość, a rozpoczęło okres pozytywistycznej pracy organicznej. Ze względu na swoją specyfikę, wydarzenia, które rozgrywały się w latach 1863-64, odcisnęły piętno nie tylko w skali kraju, ale przede wszystkim dotknęły wspólnot lokalnych – małych ojczyzn.
Na powstańczej arenie
Okrągła, 150. rocznica wybuchu Powstania Styczniowego, która obchodzona będzie już w przyszłym roku, skłania do ponownego poruszenia tematów, związanych z wydarzeniami, które wpłynęły na losy wielu ludzi. Najbardziej znaną bitwą powstańczą, która rozegrała się na naszych terenach, była bitwa pod Krzykawką, 5 maja 1983 r. „Wiadomo jednak, że Niegowonice były areną innych wydarzeń związanych z Powstaniem Styczniowym. 22 marca 1863 r. na terenie pomiędzy Kuźnicą Masłońską, Łazami i Zawierciem w starciu poległo dziewięciu powstańców – mówi historyk z parafii św. Franciszka w Niegowonicach, p. Włodzimierz Rożdżyński. Jednak o boju pod Krzykawką w sposób szczególny chcemy mówić i go upamiętnić w maju 2013 r., choćby z uwagi na fakt, że na niegowonickim cmentarzu parafialnym znajduje się pomnik postawiony na mogile powstańców 1863 r. Tam, na bloku skalnym postawiono kamienny postument z płaskorzeźbą orła i zawierający wykuty napis: D.O.M./ 8 BOHATEROM/ POLEGŁYM POD KRZYKAWKĄ/ w R. 1863/ TUTAJ POCHOWANYM/ w HOŁDZIE/ RODACY/ 3 MAJA 1922 R.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Reklama
Powstańczy znak
Relację z uroczystości poświęcenia pomnika zamieściła „Gazeta Świąteczna” w nr. 2156, z roku 1922: „We wsi parafialnej Niegowonicach w okolicy kopalń węgla i fabryk obchody 3-majowe połączono z poświęceniem pomnika na wspólnym grobie ośmiu powstańców, którzy polegli w roku 1863 w bitwie z Moskalami pod niedaleką wsią Krzykawką a pochowani zostali na cmentarzu w Niegowonicach. 59 lat czekała ta wielka mogiła na jakiś widoczny znak, który by wskazywał kogo kryje. (…) Po nabożeństwie w kościele wyruszył na cmentarz okazały pochód. (…) Na czele szła dziatwa szkolna z Niegowonic, Grabowy i Łaz z nauczycielami, potem związek pracowników kolejowych z Łaz z chorągwią i kapelą, za nimi drużyna Sokołów i Sokolic z Zawiercia, dalej nasza straż ogniowa ochotnicza z kapelą, wreszcie duża rzesza ludu, wśród nich trzej starzy uczestnicy powstania z roku 1863: Łyczkowski, Zawadzki i Czaki.” – czytamy w gazecie.
Przygotowania rozpoczęte
150. rocznica Powstania mobilizuje i nas, współczesnych do oddania hołdu i czci tym, którzy oddali życie, przelali krew za Polskę, naszą matkę. Dlatego we wrześniu br. w niegowonickiej wspólnocie rozpoczęły się przygotowania do majowej uroczystości. Powstał Komitet Organizacyjny, który wraz z mieszkańcami Niegowonic, przedstawicielami placówek oświatowych i organizacji społecznych, władz Gminy Łazy na czele z burmistrzem, p. Maciejem Kaczyńskim opracował plan rocznicowych obchodów. „Wydaje się, że najlepszą datą będzie 25 lub 26 maja 2013 r. W terminie, który ostatecznie ustalimy, przewidujemy uroczystą Eucharystię w parafialnym kościele, a następnie procesyjny przemarsz uczestników uroczystości na miejscowy cmentarz, pod pomnik poległych powstańców, na wzór tego z 1922 r., który uwieczniony został na fotografii i opisany w prasie – mówi przewodniczący Komitetu, proboszcz parafii, ks. Artur Przybyłko. „Majowej rocznicy towarzyszyć będzie wystawa zdjęć archiwalnych związanych z Powstaniem w naszej małej ojczyźnie. Z tej okazji dla młodzieży szkolnej z całego powiatu zostanie zorganizowany także konkurs plastyczny. Na uroczystość w Niegowonicach pragniemy też zaprosić żyjących potomków Powstańców oraz osoby, które zajmują się tematyką powstańczą. Naszym pragnieniem jest także odpowiednie przygotowanie społeczeństwa Niegowonic i okolicy do historycznych wydarzeń – wyjaśnia p. Stanisław Kwiatkowski, pasjonat historii, autor wielu publikacji na temat swojej małej ojczyzny, tutejszy parafianin, członek Komitetu.
Tak więc przed organizatorami wiele pracy i wysiłku, aby wstępna koncepcja projektu obchodów 150.rocznicy Powstania z 1983 r. ziściła się, a być może jeszcze bardziej ubogaciła.
