Rozważanie 3
Matko Serdeczna
z sandomierskiej ziemi
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Matko uczniaków – chroń przed wagarami
módl się za nami
Magdaleńska, Różańcowa, Świętojakubska, Sandomierska - takie tytuły nosi obraz Matki Bożej, którą wierni otaczają czcią w kościele św. Jakuba w Sandomierzu. Opiekę nad tym miejscem sprawują Ojcowie Dominikanie. Zasłuchani w „Polską litanię” ks. Jana Twardowskiego zatrzymamy się w stolicy diecezji sandomierskiej ze świadomością, że na jej terenie jest jeszcze kilka innych sanktuariów maryjnych. Spośród czczonych tam maryjnych wizerunków, wybieramy ten sandomierski, na którym Maryja została ukazana w sposób frontalny i jest ubrana w ciemnoczerwoną suknię i granatowo-zielony płaszcz ze złotą lamówką. Spoczywające na Jej lewej ręce Dzieciątko odziane jest w szaro-fioletową tunikę przewiązaną w pasie wstążką, długi czerwony płaszcz i sandały.
Naszą uwagę może zwrócić różaniec trzymany przez Dzieciątko Jezus, z kolei Maryja ujmuje w palcach krzyżyk, wskazując jednocześnie na różaniec. Może to jest zachęta do modlitwy różańcowej? Można tez odebrać ten gest jako wskazanie na Pana Jezusa, co może oznaczać prezentację Syna Bożego ludowi lub odwrotnie – może stanowić chęć przedstawienia Synowi modlących się. Niewykluczone też, że Maryja wskazuje i na Jezusa, i na różaniec…
Reklama
Od dawna istnieje przekonanie, że sandomierski obraz wzorowany był na wizerunku Matki Bożej Częstochowskiej. Historycy sztuki wiążą jego powstanie z uchwałą synodu krakowskiego z 1621 r., zalecającą malowanie wizerunków maryjnych na wzór ikony jasnogórskiej, a zatem obraz wywodzi się najprawdopodobniej ze szkoły krakowskiej.
Jak przekazuje nam historia, wokół obrazu Matki Bożej gromadzili się członkowie sandomierskiego bractwa różańcowego. Ich obowiązkiem było propagowanie nabożeństw różańcowych, oświetlanie ołtarza oraz krzewienie dzieł miłosierdzia. W przechowywanej przez ojców dominikanów „Księdze bractwa różańcowego” można przeczytać o licznych łaskach, których doznawali modlący się przed tym obrazem. To oni również pozostawiali liczne wota będące wyrazem ich wdzięczności – sznury pereł i korali, złoty krzyżyk, srebrne serca, różańce… Z ofiarowanych Matce Bożej darów w 1881 roku wykonano dla Niej koronę, zaś korona dla Dzieciątka Jezus pochodzi najprawdopodobniej z 1763 roku.
Ojcowie Dominikanie opiekowali się bractwem i sprawowali opiekę nad cudownym obrazem do 1864 r. Właśnie wtedy sandomierski klasztor podzielił losy wielu klasztorów i został skasowany przez władze carskie za udział zakonników w powstaniu styczniowym. Opiekę nad wizerunkiem Matki Bożej przejęli członkowie bractwa różańcowego. W okresie niewoli narodowej kult obrazu Matki Bożej się ożywił. Modlitwa różańcowa kształtowała nie tylko postawę religijną, lecz także patriotyczną. Wierzono w szczególną opiekę Maryi i wiązano z Nią nadzieję na odzyskanie niepodległości. Jak mówi historia kultu – i tego faktu nie możemy pominąć - obraz był znany w środowisku wojskowym, bowiem żołnierzom rozdawano poświęcone medaliki z wizerunkiem Matki Bożej Różańcowej. Oni sami zaś polecali się Jej opiece, ruszali do walki, a potem wracali szczęśliwie do domów i składali podziękowania przed cudownym obrazem. W połowie XX w. w „Kronice kongresu różańcowego” zapisano, że w kościele św. Jakuba jest „łaskami słynący obraz Matki Bożej Różańcowej, który od bardzo dawnych czasów cieszy się wielkim nabożeństwem ludności Sandomierza i okolic”.
