Reklama

XIX Świętojański Festiwal Organowy

Niedziela toruńska 29/2003

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Organy, których rodowód sięga czasów starożytnych, wprowadzone zostały do liturgii Kościoła zachodniego w II poł. VII w. Początkowo miały służyć podtrzymywaniu śpiewu mszalnego i brewiarzowego. O pierwszeństwie organów nad wszelkimi innymi instrumentami w świętych obrzędach pisał papież Pius XII, zaznaczając, iż "tony tego instrumentu nadzwyczaj harmonizują ze świętymi pieniami, dodając im przedziwnej wspaniałości i przepychu, wzniosłością zaś swoją i słodyczą wzruszają serca wiernych, napełniając je jakby niebiańską radością i mocno pociągają ku Bogu oraz rzeczom wyższym". Wybitny polski muzykolog Bohdan Pociej określił organy jako instrument z powołania związany ze świątynią, który wpisując muzykę w kościelne wnętrze, zdolny jest do wzbudzania religijnych nastrojów oraz modelowania religijnych ekspresji. Organy, spełniające zrazu funkcję towarzyszącą, w wieku XV stały się instrumentem samodzielnym. Z jednej strony zwiększył się ich udział w liturgii, z drugiej powstawały coraz liczniej różnorodne formy muzyki instrumentalnej o charakterze koncertowym. Wspaniałe fugi, toccaty, fantazje czy koncerty organowe pozostawili potomnym, m.in.: J. Sweelinck, G. Frescobaldi, J. Pachelbel, D. Buxtehude, J. S. Bach, F. Mendelssohn, F. Liszt, C. Franek, M. Surzyński, F. Nowowiejski, M. Reger, O. Messiaen.
Rozwój literatury organowej szedł w parze z budową organów, w jakie wzbogacały się świątynie już od wczesnego średniowiecza. W Polsce pierwsze wzmianki o organach pochodzą z XIV w., zaś wśród pierwszych polskich organmistrzów wymienia się franciszkanina z Torunia, budowniczego organów w kościele św. Jakuba (1343 lub 1350), uznawanych niegdyś za najwspanialszy instrument na Pomorzu. W II poł. XV w. organy pojawiły się w toruńskiej katedrze Świętych Janów, zaś pod koniec XVI w. lub na początku następnego stulecia gród Kopernika wzbogacił się o trzeci instrument, umieszczony w kościele Najświętszej Maryi Panny. Dzisiaj toruńska katedra posiada dwa instrumenty - organy barokowe w nawie bocznej (1479) oraz neogotyckie w nawie głównej (1878). Warto pamiętać, że organy barokowe, zdewastowane w czasie II wojny światowej, odzyskały swą świetność dzięki inicjatywie, determinacji i ogromnemu poświęceniu Mariana Dorawy - znawcy i miłośnika sztuki organowej. To on też, wspólnie z dawnym proboszczem toruńskiej katedry - ks. Ryszardem Kwiatkiem zainicjował w 1985 r. Świętojańskie Koncerty Organowe, których celem było kultywowanie muzyki organowej oraz promowanie zabytkowych instrumentów Torunia.

* * *

W tym roku w dniach 11 maja - 15 czerwca Świętojański Festiwal odbył się już po raz dziewiętnasty. Podczas sześciu niedzielnych koncertów mieliśmy okazję słuchać gry uznanych polskich artystów (Radosław Marzec, Marcin Szelest, Bogdan Narloch, Irena Wisełka-Cieślar, Adam Klarecki, Robert Grudzień). Finałowy koncert, zorganizowany wyjątkowo w kościele Matki Bożej Królowej Polski, ubogacił występ kijowskiego artysty Georgija Agratiny, który przy akompaniamencie organów wykonał kilka kompozycji na fletni Pana oraz sopiłce - ludowym słowiańskim instrumencie dętym. Każdy z koncertów opatrzony był słownym komentarzem przygotowanym przez Marię Bartoszek oraz Elżbietę Szczurko, tak by - zwracając uwagę słuchaczy na walory prezentowanych dzieł, ich cechy stylistyczne i okoliczności powstania - ułatwić percepcję muzyki. Repertuar festiwalowy był bardzo ciekawy i różnorodny. Wykonane zostały dzieła z różnych epok, od renesansu do kompozycji najnowszych, a wśród nich znalazły się utwory oryginalne, jak i opracowania na organy (m.in. Toccata sesta del 3 tono C. Meruli, Toccata in C J. Sweelincka, Preludium i fuga h J. S. Bacha, VI Sonata organowa F. Mendelssohna, Preludium i fuga B-A-C-H F. Liszta, Chant trist M. Surzyńskiego, Wariacje i fuga "God save the King" M. Regera, Haec Dies P. Cochereau, a także Marsz turecki W. A. Mozarta, Ave Maria F. Schuberta, Tańce rumuńskie B. Bartoka). Miłym akcentem finałowego koncertu była kompozycja Georgija Agratiny Pieśń pasterza na fletnię Pana i organy, poświęcona śp. bp. Janowi Chrapkowi, działającemu z wielkim oddaniem w diecezji toruńskiej.
Występy artystów spotykały się z zainteresowaniem i życzliwym przyjęciem słuchaczy. Sami organiści nierzadko przyznawali, że chętnie wzięliby udział w następnych edycjach Festiwalu, zachwycali się pięknem toruńskiej katedry, brzmieniem organów barokowych, ale jednocześnie z zatroskaniem wskazywali na słaby stan techniczny organów neogotyckich. W najbliższym czasie instrument ten ma zostać poddany pracom remontowym. Miejmy więc nadzieję, że podczas następnego, jubileuszowego Festiwalu zabrzmi już lepiej.
XIX Świętojański Festiwal Organowy z pewnością uznać należy za ważne wydarzenie kulturalne Torunia. Wszystkie koncerty, jak zaznaczył dyrektor Festiwalu - ks. Mariusz Klimek, były dla słuchaczy nie tylko przeżyciem estetycznym, ale i duchowym, chwilą, kiedy mogliśmy bardziej poczuć bliskość Tego, od którego pochodzi wszelka harmonia.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Diecezja warszawsko-praska: Pierwsze parafie neoprezbiterów 2024

2024-06-05 13:28

[ TEMATY ]

zmiany księży

zmiany personalne

Karolina Błażejczyk/diecezja.waw.pl

Księża neoprezbiterzy, którzy 1 czerwca przyjęli święcenia kapłańskie, otrzymali nominacje na swoje pierwsze parafie. Dekrety wręczył biskup Romuald Kamiński.

Na mocy decyzji podjętych przez księdza biskupa Romualda Kamińskiego:

CZYTAJ DALEJ

Rozważania na niedzielę: Lekarz odpuszczał grzechy

2024-06-14 07:30

[ TEMATY ]

rozważania

ks. Marek Studenski

Mat.prasowy

Czy kiedykolwiek słyszałeś o lekarzu, który potajemnie odprawiał sakramenty w najciemniejszych czasach stalinowskich represji? Poznaj niesamowitą historię doktora Henryka Mosinga – wybitnego epidemiologa, który poświęcił swoje życie walce z tyfusem plamistym, a jednocześnie tajnym kapłanem, odpuszczającym grzechy w ukryciu.

Metafora ziarnka gorczycy jest bardzo podobna do koncepcji efektu motyla. Wspólnie ilustrują one, jak małe działania mogą prowadzić do dużych i często nieprzewidywalnych skutków. W tej perspektywie zauważmy wartość nawet najdrobniejszych aktów wiary, odwagi i determinacji, które mogą przekształcić się w coś wielkiego i wpływowego.

CZYTAJ DALEJ

Nowy Sącz: Pożar zabytkowego kościoła p.w. Św. Heleny

2024-06-16 23:08

[ TEMATY ]

pożar

archiwum KM PSP Nowy Sącz/gov.pl

W niedzielę rano wybuchł pożar w zabytkowym, drewnianym kościele Świętej Heleny w Nowym Sączu. Spaleniu uległo prezbiterium XVII-wiecznej świątyni; z zalanego wnętrza strażacy zdążyli wynieść m.in. zabytkowe obrazy i tabernakulum.

Pożar zauważono po godzinie 5.00. Chociaż konstrukcja świątyni ocalała, to część prezbiterium jest zwęglona, a wnętrze zostało zalane wodą.

CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję