W prezentacji wystawy wzięli udział Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska, senator Halina Bieda i senator Kazimierz Michał Ujazdowski. Dr Andrzej Jerie, dyrektor Centrum Historii Zajezdnia w rozmowie z Radiem Watykańskim – Vatican News podkreślał, jak ważne było Orędzie biskupów polskich do niemieckich z 1965 roku i jak wyjątkowa jest ekspozycja. „Po raz pierwszy udało nam się pokazać te trzy ważne dokumenty razem. Jest to rękopis autorstwa arcybiskupa Bolesława Kominka, oryginał listu biskupów polskich do biskupów niemieckich podpisany 18 listopada 1965 roku w Rzymie i odpowiedź biskupów niemieckich, która też powstała w Rzymie. To dla nas bardzo ważny moment, że w tak prestiżowym miejscu, tak istotnym dla polskiego życia politycznego społecznego, możemy mówić o tym przesłaniu” – zaznaczył.
Reklama
Rękopis nie zawiera wielu skreśleń, pasja autora wyraża się w stylu – dodaje Andrzej Jerie. „Z tego co wiemy, powstał w ciągu jednego dnia, w klasztorze Sióstr Elżbietanek pod Rzymem, w Fiuggi. Ostateczna wersja, którą zredagowali biskupi, a potem podpisali, różni się od rękopisu niewiele. Jest tam tylko kilka korektorskich zmian. Samo sformułowanie «przebaczamy i prosimy o przebaczenie» pojawia się wcześniej w nauczaniu arcybiskupa Kominka w innych kontekstach. To jest zatem jego oryginalna myśl, która wyrosła z serca, z przeżycia, również z jego doświadczenia życiowego. To jest człowiek pogranicza, człowiek, który wyrósł na Śląsku. Język niemiecki był jego drugim językiem, takim, którym posługiwał się w swobodny sposób. Najważniejsze jednak było złamanie schematu Polaka i Niemca, jako odwiecznych wrogów, że to nie musi determinować naszej przyszłości. I to jest jedno z ważniejszych przesłań tego listu” – zaznacza.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Biskup pomocniczy archidiecezji wrocławskiej Maciej Małyga w rozmowie z Radiem Watykańskim podkreślił, jak ważne jest przesłanie polskich biskupów. „Moje ulubione miejsce w tym liście to jest słynne zdanie - «przebaczamy i prosimy o przebaczenie», ale ono się zaczyna innymi słowami, gdzie kard. Kominek, a właściwie trzeba powiedzieć, że biskupi polscy, bo to było wspólne dzieło, mówią o duchu, bardzo ludzkim i bardzo chrześcijańskim. Właśnie z niego ten list się narodził. Zatem pojednanie, owszem, jest czymś, czego bardzo chcemy, ale musi być jakaś gleba i to jest to jest właśnie ten duch, świat wartości bardzo ludzkich i zarazem bardzo chrześcijańskich” – podkreślił.
Wystawa będzie w kolejnych dniach prezentowana w Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego w Warszawie, a następnie w kilku miejscach w Niemczech, między innymi w Berlinie. Dokumenty pokazywane będą też w 60. rocznicę wystosowania listu we Wrocławiu.
Pod koniec Soboru Watykańskiego II biskupi polscy wystosowali orędzie do biskupów niemieckich, w których padło słynne zdanie „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Autorem tych słów był Bolesław Kominek, arcybiskup wrocławski. Orędzie z 18 listopada 1965 r. stanowiło przełomowy gest pojednania po zniszczeniach II wojny światowej. Wysłane zostało przez 34 polskich hierarchów, w tym prymasa Stefana Wyszyńskiego i abpa Karola Wojtyłę, z inicjatywy bpa Bolesława Kominka. Adresaci otrzymali zaproszenie do uczestnictwa w obchodach Milenium Chrztu Polski oraz modlitwy o pokój.
Orędzie odczytano w kościołach diecezjalnych w dniach 15–16 grudnia 1965 r. na mocy komunikatu Sekretariatu Episkopatu. W Polsce spotkało się ono z gwałtowną krytyką ze strony władz komunistycznych, które obawiały się jakiegokolwiek zbliżenia z Zachodem.