Czy wiesz, co wyznajesz? Czy wiesz, w co wierzysz? Zastanawiałeś się kiedyś nad tym? Jeśli nie, zostań z nami. Jeśli tak, tym bardziej zachęcamy do tego duchowego powrotu do podstaw z portalem niedziela.pl. Przewodnikiem będzie nam Youcat – katechizm Kościoła katolickiego.

Kto stworzył świat?

Tylko Bóg, który istnieje po drugiej stronie czasu i przestrzeni, stworzył świat z niczego i powołał do istnienia wszystkie rzeczy. Wszystko to, co jest, zależy od Boga i tylko dlatego istnieje, że Bóg tego chce. [290-292,316]

Stwarzanie świata jest w pewnej mierze „wspólnym dziełem" Trójjedynego Boga. Ojciec jest Stwórcą, Wszechmogącym. Syn jest sensem i sercem świata:

„Wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone" (Kol 1, 16). Dopiero kiedy poznamy Chrystusa, pojmiemy, że świat jest dobry, i rozumiemy, że zmierza do celu: prawdy, dobra i piękna. Duch Święty podtrzymuje wszystko, jest Tym, który „daje życie" (J 6, 63).

Podziel się cytatem

Źródło: Youcat polski. Katechizm Kościoła Katolickiego dla młodych. Edycja Świętego Pawła, 2011

Opowiadania o stworzeniu świata w 6 dni oraz o Adamie i Ewie są powszechnie znane. Niestety, często czyta się je powierzchownie, tzn. jak opis typu przyrodniczo-historycznego. Tymczasem są to planowe opowiadania symboliczne z głębszym sensem. Mówią o pochodzeniu świata i człowieka, ale od strony ich więzi z Bogiem.

Dotyczy to również dalszych opowiadań z tzw. prahistorii biblijnej: o grzechu, Kainie i Ablu, potopie, wieży Babel, które też mają zamysł symboliczny i uniwersalny. Autor biblijny zebrał w Księdze Rodzaju dawniejsze opowiadania ludu Izraela i tak je połączył, by obrazowo odpowiedzieć na pytania o początki świata, ludzkości oraz zła w świecie.

Mówi się, że Pan Bóg stworzył świat w ciągu 6 dni. Streszcza to początek biblijnej Księgi Rodzaju. Ta liczba jest, oczywiście, umowna, bo przy powstawaniu świata nie było „dni” i być ich nie mogło, gdyż nie było Słońca ani Ziemi kręcącej się wokół własnej osi. Przyzwyczajeni do naukowej wizji powstania świata przed miliardami lat szukamy w Biblii czegoś podobnego. Tymczasem chodzi w niej nie o fizyczny początek świata, lecz o jego pochodzenie od Boga.

Czytamy, że przede wszystkim, na początku, Bóg stworzył niebo i ziemię. Tak brzmi pierwsze zdanie Pisma Świętego. Słowo „stworzył” jest również w oryginale, po hebrajsku (bara), słowem uroczystym i teologicznym, wskazującym na utworzenie rzeczy, których przedtem nie było. „Niebo i ziemia” oznaczają natomiast wszystko, cały świat, zarówno niewidzialny, jak i widzialny.

Pierwotny stan świata opisano jako chaos i ciemność. Wymagał on dalszego działania, czyli twórczości i ładu. Tego dotyczy większość opowiadania. Te dni to właściwie zwrotki z opisem rzeczy widocznych gołym okiem w naszym świecie. Trzy dni przedstawiają stałe elementy świata (światło i ciemność, wodę i powietrze, ziemię i rośliny), trzy następne natomiast – odpowiadające im elementy ruchome (ciała niebieskie, ryby i ptaki, zwierzęta i ludzi). Podkreślono, że wszystko, co Bóg stworzył, było bardzo dobre. Nadawanie rzeczom stworzonym nazw wskazuje na to, że Bóg określa ich naturę, że je zna i rozpoznaje.

Na końcu mamy jeszcze dzień siódmy, który zapowiada rytm tygodnia. Ten kończy się bowiem dniem świętym, czyli poświęconym Bogu i przeznaczonym na odpoczynek.

Pochodzenie ludzi

Przy szóstym dniu stworzenia, gdy mowa o stworzeniu ludzi, też chodzi nie o biologiczny sposób powstania ciała ludzkiego, lecz o pojawienie się na świecie ludzi na skutek decyzji Boga. Ale opowiadanie biblijne przede wszystkim przedstawia naturę ludzi. Z ich pochodzenia wynika bowiem, kim i jacy są, a ściślej – jacy byli na początku i jacy mieli być w zamyśle Boga.

Charakterystyka rodzaju ludzkiego z pierwszego rozdziału Księgi Rodzaju zawiera cztery elementy. Po pierwsze – ludzie zostali stworzeni na końcu i osobno, jako ukoronowanie dzieła stworzenia. To ich wyróżnia Bóg spośród innych istot, przedstawionych zbiorczo.

Ponadto – ludzie zostali stworzeni „na obraz i podobieństwo Boże”. Oznacza to, że są jakby wizerunkiem i naśladownictwem Boga, a tym samym są Mu bliscy. Są dziećmi Bożymi. Mogą Boga dostrzec oraz naśladować Go w życiu, są zdolni do życia religijnego i moralnego. Możemy się domyślać, że więź z Bogiem umożliwiają im takie cechy, jak ludzka rozumność, świadomość, sumienie, wolna wola.

Samo opowiadanie biblijne akcentuje jednak potem co innego. Człowiek jest tym, który panuje nad innymi stworzeniami i całą ziemią – na wzór panowania Bożego. Tu leży jego swoiste podobieństwo do Boga. Ludzie mają zatem prawo korzystać z dóbr naturalnych. Trzeba tu jednak zastrzec, że skoro ziemia i przyroda zostały stworzone przez Boga i powierzone ludziom, ludzie są nie ich właścicielami, lecz co najwyżej użytkownikami czy dzierżawcami i dlatego powinni się o przyrodę troszczyć.

Wymienioną na końcu podstawową cechą ludzi na ziemi jest płciowość. Bóg stworzył ich jako mężczyznę i kobietę. Chodzi w tym miejscu nie o jedną parę, lecz o to, że ludzie są dwóch płci, że zostali stworzeni jako istoty: męska i żeńska. Jako mężczyźni i kobiety ludzie zostali wspólnie powołani do posiadania potomstwa i do zasiedlenia oraz opanowania ziemi.

Drugi raz o stworzeniu ludzi

Następne opowiadanie – o pierwszych ludziach, o Adamie i Ewie, trzeba oddzielić od pierwszego, gdyż autor biblijny wziął je skądinąd. Stanowi ono równoległą odpowiedź na pytanie, skąd się wzięli świat i ludzie. Zasadnicza odpowiedź jest taka sama: sprawił to Bóg. Sposób opowiadania jest jednak inny.

Świat i ziemia czekają na zamieszkanie przez ludzi. Bóg kształtuje człowieka, określonego jako „proch ziemi”. My byśmy powiedzieli „materia”: człowiek jest istotą materialną i zniszczalną, choć zarazem pochodzi od samego Boga – jako Jego szczególne stworzenie. Imię człowieka, Adam, nie wskazuje tylko na pojedynczego mężczyznę, lecz przywołuje wszystkich, gdyż hebrajskie adam oznacza człowieka w ogóle – istotę ziemską i rodzaj ludzki. Z kolei hebrajskie hawwa, czyli Ewa, oznacza żywicielkę albo wręcz życie, czyli wskazuje na wszystkie kobiety jako te, które przez rodzenie przekazują życie. Opowiadanie biblijne dotyczy zarówno pierwszych ludzi, jak i wszystkich innych.

Za: Michał Wojciechowski, Niedziela Ogólnopolska 19/2023

Więcej pytań i odpowiedzi dotyczących wiary: Katechizm Wielkopostny.