To na Jasnej Górze przez 123 lata niewoli przede wszystkim obecność Królowej Polski - choć bez Polski na mapach, była niezwykle silnie odczuwana przez naród. W 1903 r. Henryk Sienkiewicz podczas pobytu tutaj napisał: „Na Jasnej Górze bije nieśmiertelne serce polskiego ludu”. Częstochowskie Sanktuarium poprzez nigdy nie zamierający tutaj ruch pielgrzymkowy wpływało na kształtowanie się poczucia wspólnoty zjednoczonej językiem, tradycją, a przede wszystkim modlitwą do Tej, którą uważano za Królową Polski. W rocznicę powstania listopadowego, 29 1istopada 1916 roku, o. Aleksander Łaziński wypowiedział w Bazylice znamienne słowa: „Ukochana ojczyzna strzaskana trzema gromami, jak drzewo odrośnie z odziemków, ścięta lodem zdrady i samolubnej obojętności rozgrzeje się miłością swych synów i zmartwychwstanie. Wierzyli w to jej obrońcy i z tą wiarą umierali na polach. Dla nich to było przyszłością, myśmy jej doczekali”. Dzięki temu różnorakiemu podtrzymywaniu „bicia nieśmiertelnego serca ludu” wzrastało poczucie jedności, tak ważne w obliczu zagrożenia egzystencji i ducha narodu, prowadzonej przez zaborcę walki z polską kulturą i językiem. Epitafia i tablice ufundowane przez pokolenia Polaków upamiętniają - poświęcenie, ofiarność i umiłowanie Boga i Ojczyzny.
Reklama
Wdzięczność dla patronki Polski - Maryi Jasnogórskiej, po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. sprawiła, że w następnych latach we wszystkich sprawach religijnych i narodowych Polacy nauczyli się przychodzić na Jasną Górę. Wśród pielgrzymów był też Marszałek Polski, Józef Piłsudski.
Przybył tu 20 października 1921 r., by podziękować za zwycięską wojnę z bolszewikami. Mszę św. w intencji Rzeczpospolitej i naczelnego wodza celebrował osobisty kapelan marszałka, ks. prałat Marian Tokarzewski. Następnie w Kaplicy Cudownego Obrazu Józef Piłsudski odczytał Akt Oddania Polski opiece Najświętszej Maryi Panny. Wizyta marszałka była dziękczynieniem za zwycięstwo w sierpniowej Bitwie Warszawskiej. Pamiątką po tamtej pielgrzymce jest wpis Piłsudskiego do klasztornej księgi.
Piłsudski z oficjalną wizytą jako naczelnik państwa do Częstochowy przyjechał tylko raz. Bywał jednak tu wcześniej, by konspiracyjnie organizować na terenie Królestwa Polskiego walkę o wolną Polskę. Odwiedził miasto jeszcze jako przywódca i działacz Polskiej Partii Socjalistycznej. Okręg Częstochowski PPS był bowiem jedynym okręgiem partii, który opowiedział się po stronie niepodległościowego nurtu PPS, utożsamianego z Józefem Piłsudskim, zaś Częstochowa terenem działania wszystkich organizacji bojowych z PPS. W okresie poprzedzającym wybuch I wojny światowej i w latach wojny częstochowianie aktywnie angażowali się w działalność związków strzeleckich, walczyli w Legionach Polskich, czy Polskiej Organizacji Wojskowej.
Jasna Góra już 4 listopada 1918 roku przeżyła brzask wolności. Późnym wieczorem w murach twierdzy jasnogórskiej przeor o. Piotr Markiewicz powitał uroczyście pododdział wojska polskiego przybyły pod dowództwem podporucznika Artura Wiśniewskiego, jako symbol wolnej i suwerennej Polski. Przejął on w imieniu generała Tadeusza Rozwadowskiego, szefa sztabu, komendanturę nad Jasną Górą od władz austriackich.
