Ps 98 [97], 1. 3. 5-6 - z Jutrzni na środę III tygodnia

Audiencja generalna, 6 listopada 2002 r.

1. Psalm 98 [97], który przed chwilą proklamowaliśmy, należy do kategorii hymnów, jakie już poznaliśmy, analizując teksty Psałterza.
Jest to hymn do Pana - Króla wszechświata i historii (por. Ps 98 [97], 6). Nazywany jest on "pieśnią nową" (por. Ps 98 [97], 1), co w języku biblijnym oznacza pieśń doskonałą, pełną, uroczystą, której towarzyszy radosna muzyka. Mówi się tutaj nie tylko o śpiewie chóralnym, ale również o "wtórze cytry" (por. Ps 98 [97], 5), trąb i rogu (por. Ps 98 [97], 6) oraz o swego rodzaju oklaskach kosmosu (por. Ps 98 [97], 8).
W hymnie aż sześć razy wypowiadane jest imię Pana, wzywanego jako "nasz Bóg" (por. Ps 98 [97], 3). Bóg zatem ukazany jest w środku scenerii w całym swym majestacie, gdy dokonuje zbawienia historii i gdy nadchodzi, by "sądzić" świat i ludy (por. Ps 98 [97], 9). Hebrajskie słowo tłumaczone jako "sąd" oznacza również "rządzić": oczekuje się więc skutecznego działania Władcy całej ziemi, który przyniesie pokój i sprawiedliwość.

2. Psalm otwiera przypomnienie Bożej interwencji w dziejach Izraela (por. Ps 98 [97], 1-3). Pojęcia "prawica" i "święte ramię" odnoszą się do exodusu - wyjścia Egiptu z niewoli (por. Ps 98 [97], 1). Natomiast o przymierzu z narodem wybranym przypominają dwie Boskie doskonałości: "dobroć" i "wierność" (por. Ps 98 [97], 3).
Te znaki zbawienia stanowią świadectwo "na oczach narodów" na "wszystkich krańcach ziemi" (Ps 98 [97], 2. 3), ażeby całą ludzkość pociągał Bóg zbawca i aby otworzyła się ona na Jego słowo i zbawcze dzieło.

3. Przyjęcie zgotowane Panu, który wchodzi w historię, cechuje chóralne wysławianie Go w świątyniach: oprócz orkiestry i śpiewów (por. Ps 98 [97], 5-6) uczestniczy w tym również wszechświat, który stanowi swego rodzaju kosmiczną świątynię.
Czterech śpiewaków znajduje się w tym chórze chwały. Pierwszy - to morze ze swym szumem, który jest niczym basso continuo w tym ogromnym wychwalaniu (por. Ps 98 [97], 7). W jego ślady idą ziemia i świat cały (por. Ps 98 [97], 4. 7) z wszystkimi mieszkańcami zjednoczonymi w uroczystej harmonii. Trzecim wyobrażeniem są rzeki pojmowane jako ramiona morza, które zdają się swym rytmicznym biegiem klaskać w dłonie (por. Ps 98 [97], 8). Wreszcie - góry, które zdają się tańczyć z radości przed Panem, choć są stworzeniami największymi i imponującymi (por. Ps 98 [97], 8; Ps 28 [27], 6; Ps 114 [113A], 6).
Mamy więc wielki chór, którego jedynym celem jest wysławianie Pana, Króla i sprawiedliwego Sędziego. Zakończenie Psalmu, jak zauważyliśmy, ukazuje Boga, który "nadchodzi sądzić ziemię (...) sprawiedliwie i według słuszności" (por. Ps 98 [97], 9). Oto nasza wielka nadzieja i nasze wołanie: "Przyjdź królestwo Twoje!", królestwo pokoju, królestwo sprawiedliwości i pokoju, radości i harmonii przywróconej stworzeniu.

4. W Psalmie przez nas analizowanym apostoł Paweł rozpoznał z głęboką radością zapowiedź dzieła Bożego w tajemnicy Chrystusa. Posłużył się wierszem 2., by wyrazić temat swego Listu do Rzymian: w Ewangelii "objawia się sprawiedliwość Boża" (por. Rz 1, 17) i "jawną się stała" (por. Rz 3, 21).
Interpretacja dokonana przez Pawła nadaje Psalmowi pełnię sensu. Odczytany w perspektywie Starego Testamentu, głosi on, że Bóg zbawia swój lud i że wszystkie narody, widząc to, pełne są podziwu. Natomiast w perspektywie chrześcijańskiej Bóg dokonuje zbawienia w Chrystusie, synu Izraela; wszystkie narody widzą to i są zaproszone do skorzystania z tego zbawienia, gdyż Ewangelia jest "mocą Bożą ku zbawieniu dla każdego wierzącego, najpierw dla Żyda, potem dla Greka", a więc poganina (Rz 1, 16). "Wszystkie krańce ziemi" nie tylko już "ujrzały zbawienie naszego Boga" (por. Ps 98 [97], 3), ale je otrzymały.

5. W tej perspektywie Orygenes, pisarz chrześcijański z III wieku, w tekście podjętym następnie przez św. Hieronima interpretuje "pieśń nową" tego Psalmu jako zapowiedź nowej celebracji chrześcijańskiej ukrzyżowanego Odkupiciela. Sięgnijmy zatem do jego komentarza, w którym przeplata się pieśń Psalmisty z orędziem ewangelicznym. "Pieśnią nową jest Syn Boży, który został ukrzyżowany - to ujęcie, którego jeszcze nie znano. Nowa rzeczywistość musi mieć pieśń nową: Śpiewajcie Panu pieśń nową. Ten, który wycierpiał mękę, w rzeczywistości jest człowiekiem; wy śpiewacie jednak Panu. Zniósł mękę jako człowiek, lecz zbawił jako Bóg". Orygenes mówi dalej: Chrystus "czynił cuda pośród Żydów: uzdrawiał paralityków, oczyszczał trędowatych, wskrzeszał zmarłych. Czynili to jednak również inni prorocy. Zamienił kilka chlebów w ogromną ilość i nakarmił niezliczoną rzeszę. Uczynił to jednak także Elizeusz. Cóż więc uczynił nowego, by zasłużyć na pieśń nową? Chcecie wiedzieć, co zrobił nowego? Bóg umarł jako człowiek, ażeby ludzie mieli życie; Syn Boży został ukrzyżowany, ażeby podnieść nas aż do nieba" (74 homilie na temat Księgi Psalmów, Mediolan 1993, ss. 309-310).

Z oryginału włoskiego tłumaczył o. Jan Pach OSPPE