Krzywcza, jak wiele innych miasteczek pogranicza, zamieszkiwana
była przez Polaków, Rusinów i Żydów. Jest to najstarsza osada położona
w sąsiedztwie Przemyśla. Ulokowana na szlaku handlowym z Rusi na
zachód. Znajdujące się w południowej części miasteczka grodzisko
potwierdza istnienie osady już w X-XI w. Jednak pierwsze znane pisane
wzmianki pochodzą z końca XIV w., z czasów, gdy ziemię tą przyłączono
do Korony, dzięki staraniom Kazimierza Wielkiego. W 1398 r. Krzywcza
miała już prawa miejskie. Otrzymała je równocześnie z Przemyślem.
Dziedzicami byli wtedy Jan i Szymon Dersławowie z Brześcia, założyli
wtedy parafię rzymskokatolicką. Potomkowie ich przyjęli nazwisko
Krzywieccy, władając dobrami przez XV wiek. W wieku XVI właścicielami
miasta stali się Ostrowscy. Po pożarze w XVII w. kupił dobra wojewoda
podolski Marcin z Siecina Krasicki. W Krzywczy zbudował murowany
dwór obronny, kościół parafialny Narodzenia Najświętszej Maryi Panny.
Bratanek Marcin Konstanty nie był dobrym gospodarzem, z nakazu sądu
zmuszony był oddać sąsiednie wsie Orzechowskim. Rodzina ta mieszkała
tu od początku XIX wieku. W roku 1809 tutejsze włoście kupili Pawlikowscy
z Medyki. Do roku 1939 rodzina zgodnie z testamentem Józefa Pawlikowskiego,
od 1829 płaciła rocznie po 500 dukatów na Instytut im. Ossolińskich
we Lwowie. Był to piękny gest dobroczynny mimo, że wokół było wielu
bogatszych sąsiadów. Najmłodsza córka Józefa Pawlikowskiego dostała
w wianie klucz krzewicki z obowiązkiem wybudowania cerkwi, dzwonnicy
przy kościele, szkoły i domu dla nauczycieli.
Teofila wyszła za Kazimierza Starzyńskiego, który w 1857
r. ufundował cerkiew w Charzynce.
W 1872 r. zakupił klucz krzewicki Bolesław Jocz herbu
Godziemba (z Litwy). W 1923 r. majątek przejął drogą małżeństwa starosta
przemyski, Bocheński. Ostatnim właścicielem został Stefan Stroiński,
obejmując majątek w roku 1944. Następnie, z nakazu parcelacji ziemi,
właściciele opuścili majątek. Dwór istnieje do dziś według przebudowy
w roku 1928. Po wojnie dwór przechodził różne koleje losu. Istnieje
tu barokowy kościół parafialny ufundowany przez Marcina Krasickiego
w roku 1625, zaś w roku 1760 przebudowany przez Orzechowskich.
W XIX w. przeniesiono tu z Przemyśla ołtarze z kościoła
jezuickiego. Po drugiej stronie drogi stoi klasycystyczna plebania
z początku XIX w.
W roku 1911 wybudowano tu cerkiew murowaną. Greckokatolicka
budowla zwieńczona jest interesującą kopułą. Poprzednia istniała
na terenie grodziska, przy drodze do Sanu. Pozostała tu plebania
greckokatolicka.
Cmentarz katolicki to historia miasteczka. Znajdują się
tu nagrobki właścicieli Krzywiczy - Starzyńskich, księży, nauczycieli.
Spoczywa tu również pisarz Jan Zachariasiewicz z Medyki.
Istnieje cmentarz żydowski z kilkoma nagrobkami.
W "rabinówce" podcieniowym drewnianym domku, jest to
przykład zabudowy rynku, mieszkał rabin (bar "Zachęta").
Harmonia między wyznawcami różnych religii to wynik tolerancji
oraz dobrze pojętej współpracy. Właściciele dworu do zakończenia
wojny w 1944 r., posiadali cenny księgozbiór od XVII w. Tajemnicą
jest jakie były losy tej biblioteki.
Pomóż w rozwoju naszego portalu