Reklama

Boży grób

Niedziela przemyska 13/2002

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W Encyklopedii Katolickiej czytamy, że Boży grób jest liturgicznym obrzędem wielkopiątkowym, dla uczczenia pamiątki złożenia ciała Pana Jezusa do grobu, przez adorację symboliczną i eucharystyczną. Zwyczaj Bożego Grobu zrodził się w Europie Zachodniej w X w., a w następnym dotarł również do Czech, Węgier i Polski.

Na początku Boży grób był wznoszony na ołtarzu w kształcie namiotu, w którym umieszczano tzw. skrzynię grobową, przyciskaną kamieniami. Bywało, że Boży grób zajmował cały główny ołtarz, albo osobne kaplice z drewnianym lub murowanym mauzoleum z wejściem do wnętrza. W Polsce od końca XVI w., powszechnym stał się grób jako ołtarz wystawienia Najświętszego Sakramentu, pełen świec, kwiatów i ozdób. Boży grób zwykło się urządzać w nawie kościelnej, zwykle blisko ołtarza Krzyża św., jeśli taki był, nieraz w środku świątyni lub w bocznych osobnych kaplicach.

Polskim zwyczajem do Bożego grobu zanoszono krzyż, w XVI w. z krzyżem składano Najświętszy Sakrament. Z biegiem czasu zaprzestano wystawiać krzyż w grobie; składano go obok, albo w nawie kościelnej na katafalku okrytym czerwonym suknem, aby wierni mogli w nim adorować Mękę Pana.

Grobom nadawano piękne, artystyczne formy. Bywały one ruchome, bogato zdobione (u Jezuitów i Misjonarzy św. Wincentego aM Paulo szczególnie). Dekoracje grobowe przybierały też akcenty symboliczne, zależnie od istniejących układów społeczno-politycznych w kraju.

Dzisiaj zwyczaj Bożego grobu zamiera w krajach Europy Zachodniej; w Polsce przeżywa swój renesans. W ostatnich latach przyjęła się praktyka modlitewnego czuwania przy Bożym grobie przez różne wspólnoty parafialne, a w miastach zwyczaj nawiedzania (obchodu) Bożego grobu w różnych kościołach.

Powszechnie uważa się, że nasz naród zawdzięcza upowszechnienie Bożego grobu bożogrobcom (Kanonicy Regularni Stróże Grobu Pańskiego), zakonnikom podwójnego krzyża, których rodowód wiąże się z Ziemią Świętą, krucjatami i zakonami rycerskimi. W duchowości i w duszpasterstwie bożogrobców, na pierwszym miejscu był kult Męki Pańskiej i Grobu Chrystusa. Pierwszy klasztor Bożogrobców na polskiej ziemi powstał w Miechowie pod koniec XII w. Na terenie diecezji przemyskiej bożogrobcy mieli swoje placówki zakonne w Przeworsku (1394), Leżajsku (1400), Urzejowicach (1411), Giedlarowej (1439), Rudołowicach (1446), Tuligłowach ( 1446), Gniewczynie (1577). Ich przeworski klasztor pw. Świętego Ducha należał do znaczniejszych domów zakonnych w tzw. kongregacji miechowskiej.

Bożogrobcy wymarli w Polsce dotknięci procesem kasaty ze strony zaborców. Placówki po nich przejmowało diecezjalne duchowieństwo.

W Przeworsku po bożogrobcach pozostała dzisiejsza bazylika farna, która od północnej strony posiada kaplicę Bożego Grobu, wykonanego na wzór grobu jerozolimskiego.

Na tle przedstawionej historii Bożego grobu, warto wspomnieć o kilku znamiennych grobach, urządzanych w konkretnych parafiach Podkarpacia.

Bardzo piękne kulisy grobowe (w rzeźbie przedstawieni są nawet żołnierze rzymscy) posiada i od dawna wystawia parafia Dębowiec. Z tą formą grobu związana jest rzadkość w postaci paraliturgii lamentacyjnej ( grupa dziewcząt jako płaczki pogrzebowe).

W Jasienicy Rosielnej Boży grób bywał urządzany w prezbiterium, na tle głównego ołtarza. Po wyniesieniu Pana Jezusa w Najświętszym Sakramencie z grobu na Rezurekcję - w czasie trwania jej procesji grób znikał, był rozbierany. Procesja rezurekcyjna wracała do odsłoniętego głównego ołtarza.

Od 1938 r., zawsze w tej samej formie plastycznej, ustawiany jest Boży grób w iwonickiej parafii Wszystkich Świętych. Na olbrzymi olejny obraz Golgoty, z trzema krzyżami, nałożona jest siedmiometrowa głębia artystycznych kulisów. Iwonicki grób jest dziełem s. Kazimiery Tkacz, felicjanki - znanej, zwłaszcza w Krakowie, malarki.

Z Bożym grobem wiąże się tzw. straż grobowa, która jest odpowiednikiem rzymskich żołnierzy przy Grobie Chrystusa Pana. Tradycje straży grobowej znane są i kultywowane w Pruchniku i Dębowcu. Charakterystyczny strój jej członków nawiązuje do polskich zrywów niepodległościowych ( konfederatki, kontusze, karabele). W innych parafiach wartę trzymają strażacy, harcerze, ministranci, a w okolicach Przeworska słynne " Turki".

Całokształt zewnętrznego splendoru Bożego grobu zmierza nie do naszego rozproszenia na adoracji, ale do pogłębienia w nas modlitwy myślnej.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2002-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Polska remisuje z Francją w meczu piłkarskich mistrzostw Europy

2024-06-25 19:57

[ TEMATY ]

Polska

Polska

Francja

Euro 2024

PAP/Leszek Szymański

Polscy piłkarze remisem w Dortmundzie z Francją 1:1 zakończyli udział w mistrzostwach Europy w Niemczech. Już wcześniej - po porażkach z Holandią 1:2 i Austrią 1:3 - był wiadomo, że zajmą ostatnie miejsce w grupie i nie awansują do fazy pucharowej.

To czwarte ME - po 2008 roku w Austrii i Szwajcarii, cztery lata później, kiedy byli współgospodarzami wraz z Ukrainą oraz w 2021 roku, kiedy turniej był rozsiany po całym kontynencie - gdy kończą rywalizację bez wygranego meczu.

CZYTAJ DALEJ

Papież o narkomanii: walka z tą plagą wymaga odwagi

2024-06-26 09:41

[ TEMATY ]

narkotyki

uzależnienia

papież Franciszek

PAP/EPA/ANGELO CARCONI

Nie możemy być obojętni w obliczu tragedii milionów ludzi uzależnionych od substancji odurzających, a także w obliczu skandalu nielegalnej produkcji i handlu narkotykami – powiedział Papież na audiencji ogólnej. Dziś wyjątkowo nie kontynuował cyklu katechez o Duchu Świętym, lecz skupił się na jednym temacie: walce z narkomanią. Podkreślił, że jest to plaga, która rodzi przemoc, sieje cierpienie i śmierć. Dlatego „wymaga aktu odwagi ze strony całego społeczeństwa”.

Okazją ku temu jest przypadający właśnie dziś Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Nadużywaniu Środków Odurzających i ich Nielegalnemu Handlowi. Cytując św. Jana Pawła II, Franciszek zauważył, że narkomania zubaża ludzkie wspólnoty, pomniejsza siłę człowieka i jego kręgosłup moralny, podważa wartości i niszczy chęć do życia. Papież przypomniał jednak, że narkotyki nie pozbawiają człowieka jego godności jako dziecka Bożego. Każdy z uzależnionych ma odrębną historię, którą trzeba zrozumieć i w miarę możliwości uzdrowić.

CZYTAJ DALEJ

Gdańsk: Wymazywanie historii w Muzeum II Wojny Światowej. Zniknęli rtm. Pilecki, o. Kolbe i Ulmowie

2024-06-26 13:52

[ TEMATY ]

Muzeum II Wojny Światowej.

Karol Porwich/Niedziela

Nocą z 24 na 25 czerwca z ponad 5 tys. metrów kwadratowych wystawy głównej Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zostali usunięci polscy bohaterowie. Nie zobaczymy tam już rtm. Witolda Pileckiego, św. o. Maksymiliana Kolbe oraz bł. rodziny Ulmów. O skandalicznym działaniu dyrekcji placówki poinformował dr Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

Dr Karol Nawrocki zwiedzał dziś Muzeum wraz z dr. Markiem Szymaniakiem i dr. Tomaszem Szturą. Przyznał, że to, co zobaczyli na wystawie głównej – jest szokujące.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję