Podstawowym działaniem Ducha jest pomoc w zrozumieniu Jezusa i tego, co On mówi - rozpoczął prelegent. - Co zatem Jezus mówi o mądrości? Na kartach Ewangelii, niewiele. Słowo „mądrość” wydaje się nie przynależeć do słownika Zbawiciela. Nurtuje nas pytanie: Dlaczego?
Może warto zadać tu inne pytanie: Dlaczego ludzie na ogół milczą o mądrości? Nasuwają się trzy odpowiedzi. Jedni nie wypowiadają się na temat mądrości, gdyż nie wiedzą, czym ona jest. Drudzy - ponieważ nie chcą nadużywać tego słowa. Jeszcze inni - bo słuchacze są nieprzygotowani i mogliby nieopatrznie zrozumieć słowa o mądrości.
- Być może te dwa ostatnie względy kierowały Jezusem - zauważył prof. Grabowski. - Czytając Ewangelie znajdujemy tylko dwie wypowiedzi Jezusa, w których wprost pada słowo „mądrość” - obie u św. Łukasza (Łk 7, 35 i Łk 11, 49).

Mądrość - niezgoda na pozory, udawanie, mistyfikację

„Z kim więc mam porównać ludzi tego pokolenia? Do kogo są podobni? Podobni są do dzieci, które przebywają na rynku i głośno przymawiają jedne drugim: «Przygrywaliśmy wam, a nie tańczyliście; biadaliśmy, a wyście nie płakali». Przyszedł bowiem Jan Chrzciciel: nie jadł chleba i nie pił wina; a wy mówicie: «Zły duch go opętał». Przyszedł Syn Człowieczy: je i pije; a wy mówicie: «Oto żarłok i pijak, przyjaciel celników i grzeszników». A jednak wszystkie dzieci mądrości przyznały jej słuszność” (Łk 7, 31-35).
Wchodzimy w klimat zabawy. Dzieci są pełne pretensji, że ich rówieśnicy nie dali się wciągnąć w zabawę. A czym jest zabawa? Jest próbą kreacji wirtualnego świata, częściowo pochodzącą z obserwacji rzeczywistości, a częściowo z wyobraźni. Uczestnicy zabawy poruszają się na pograniczu świata realnego i nierealnego.
Dlaczego dzieci odmówiły zabawy? Dla kaprysu? Z nudy? A może dlatego, że nie zgadzały się na nierealność tego, czego zabawa dotyczyła? Dziecko w miarę jak dorasta przestaje się zgadzać na fikcję. Chce żyć realnie, bo dojrzewa. Wydaje się, że w sytuacji przytoczonej przez św. Łukasza, był to motyw kluczowy. Zabawa, w której miały się łączyć śmiech, śpiew i płacz, groziła uczestnikom stoczeniem się do roli komików, błaznów.
Co na to Jezus? Posłużył się obrazem dziecięcych niesnasek wokół zabawy, aby zilustrować reakcję Żydów na działalność Jana Chrzciciela i własną. Obaj nie godzili się na jakąkolwiek umowność w sferze zachowań religijnych, na udawanie, pozory, mistyfikację. Jezus odsłonił tu mechanizm czczego krytykowania, sytuację, w której - jak to często mówimy - „i tak źle, i tak niedobrze”. Zaszło tu oślepienie rozumu, stoczenie się w nonsens.
Ten mechanizm funkcjonuje i dziś. Każdy, kto odmawia uznania realności pozorów popada w niełaskę, naraża się na odrzucenie, ostracyzm. Oskarżycielom nie przeszkadza to, że popadają w logiczne sprzeczności. Rozum wygasa, emocje zakrywają wszystko, odcinają od innego człowieka.
Oburzenie Żydów w stosunku do Jana i Jezusa dotyczyło czynności religijnej - postu. Traktowali oni post jako czynność umowną, nierealną, coś na niby. Twierdzili oczywiście coś innego, uważając się za strażników postu, ale zupełnie nie mieli pojęcia, że jest on czynnością wskazującą na rzeczywistość wieczną - realną i przeciwstawną rzeczywistości ziemskiej, przejściowej.
Tajemniczość, enigmatyczność słów Jezusa o mądrości jest celowa, chroni ją przed niezrozumieniem, błędną interpretacją. Tylko wybrani mogą to zrozumieć, nie pojmie tego ktoś przypadkowy. Bo mądrość jest darem, a nie owocem naszych starań.

Mądrość - gotowość do uznania prawdy o sobie

„Wtedy odezwał się do Niego jeden z uczonych w Prawie: «Nauczycielu, tymi słowami nam też ubliżasz». On odparł: «I wam, uczonym w Prawie, biada! Bo wkładacie na ludzi ciężary nie do uniesienia, a sami jednym palcem ciężarów tych nie dotykacie. Biada wam, ponieważ budujecie grobowce prorokom, a wasi ojcowie ich zamordowali. A tak jesteście świadkami i przytakujecie uczynkom waszych ojców, gdyż oni ich pomordowali, a wy im wznosicie grobowce. Dlatego też powiedziała Mądrość Boża: Poślę do nich proroków i apostołów, a z nich niektórych zabiją i prześladować będą. Tak na tym plemieniu będzie pomszczona krew wszystkich proroków, która została przelana od stworzenia świata, od krwi Abla aż do krwi Zachariasza, który zginął między ołtarzem a przybytkiem. Tak, mówię wam, na tym plemieniu będzie pomszczona. Biada wam, uczonym w Prawie, bo wzięliście klucze poznania; samiście nie weszli, a przeszkodziliście tym, którzy wejść chcieli». Gdy wyszedł stamtąd, uczeni w Piśmie i faryzeusze poczęli gwałtownie nastawać na Niego i wypytywać Go o wiele rzeczy. Czyhali przy tym, żeby go podchwycić na jakimś słowie” (Łk 11, 45-54).
Trwa uczta, na którą Jezus został zaproszony jako gość. Wygłasza On gwałtowną mowę, w której kilkakrotnie powtarza się słowo „biada”. Mowa ta jest wielkim ostrzeżeniem przed życiem w nieprawdzie, ostrzeżeniem, a nie groźbą. „Uważajcie na sytuacje, w których grozi wam dwuznaczność, obłuda, skupienie uwagi na tym, co drugorzędne” - zdaje się mówić Jezus. Nieczystość wnętrza zostaje zestawiona z dbałością o pozory, z czystością rytualną. U żydowskich uczonych w Prawie, którzy utożsamili czystość z przestrzeganiem rytualnych przepisów, nastąpiła degradacja zmysłu prawdy - ich umysł nie potrafił odróżnić tego, co kluczowe, od tego, co drugorzędne.
Sprawa nie była błaha, gdyż dotyczyła nauczycieli ludu. Ci, którzy powinni prowadzić innych ku Bogu, nie odcięli się w sposób stanowczy od postawy swych przodków, którzy mordowali proroków. Pozornie czcili zabitych wysłanników Boga, stawiając im okazałe grobowce, ale jednocześnie deformowali przekaz proroków, niweczyli ich posłannictwo, postępując na przekór ich wezwaniom do nawrócenia, przeinaczając ich treść. Co więcej, zapewnili sobie wyłączność na interpretację tego przekazu, czyniąc to według własnej wygody i widzimisię.
Jezus ostrzega, że krew przodków „zażądana będzie od pokolenia tego”. Zanim jednak to się stanie, nastąpi uświadomienie, że ta krew (a więc grzeszna postawa) jest w posiadaniu samych zainteresowanych. Oni są władni coś z tym zrobić, tylko muszą otworzyć oczy na prawdę. Problem w tym, że oni są gotowi zaakceptować tylko takiego Jezusa, który nie ma nic wspólnego z prawdziwym Zbawicielem. Wolą Go zabić i pozostać przy obrazie Jezusa, którego - tak jak w przypadku proroków - przykroją do własnych ram. W Ewangeliach dwukrotnie czytamy o próbach zabicia Jezusa: w rodzinnym Nazarecie, po mowie wygłoszonej w synagodze, oraz w Jerozolimie podczas świąt Paschy.
Zabójcy proroków, a zarazem potencjalni zabójcy Jezusa, mają szansę otrzymać światło - trudną prawdę o sobie, o potencjalnej gotowości do zrobienia tego samego, czego dopuścili się ich przodkowie. Bo krew Jezusa ma moc otwierania oczu na prawdę o sobie i to jest czyn Bożej mądrości. Jej owocem jest nie gniew, protest, gotowość do mordu, lecz płacz, gotowość do uznania prawdy o sobie.
„I ujrzy Go wszelkie oko i wszyscy, którzy Go przebili. I będą Go opłakiwać wszystkie pokolenia ziemi. Tak: Amen” (Ap 1, 7).