Reklama

Zarys historii parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Sadownem

Niedziela podlaska 13/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wieś Sadowne wchodziła w skład dóbr raźnieńskich, stanowiących od 1404 r. uposażenie Kapituły Kolegiaty Warszawskiej św. Jana Chrzciciela (od 1434 do 1795 r.). W 1514 r. kapituła ta ustanowiła wójtostwo w Sadownem, nadając mu dwie włóki ziemi. Wieś początkowo należała do parafii Brok. Jednak z powodu dużych trudności i niebezpieczeństw, na jakie byli narażeni wierni zdążający do kościoła w Broku, zaistniała potrzeba lokacji nowej świątyni. Kapituła na posiedzeniu generalnym 10 kwietnia 1524 r., czyli w II niedzielę po Wielkanocy 1524 r. wydała dokument fundacyjny i uposażeniowy dla kościoła i proboszcza w Sadownem, w dekanacie kamieńczykowskim. Nadano wówczas plebanowi: cztery włóki ziemi, dziesięciny z Kołodziąża i Sadownego, prawo do łowienia ryb w Bugu oraz stawie zwanym Jaź i korzystania z lasów. W tej też sprawie we czwartek po św. Bartłomieju - 26 sierpnia 1524 r. - przed Konsystorzem Archidiakonatu Pułtuskiego, a także przed ks. Rafałem Leszczyńskim (zm. 24 marca 1527 r.), biskupem płockim (1523-1527), stawił się delegat Kapituły - ks. kan. Stanisław Boniecki h. Bończa (zm. po 1558 r.), proboszcz stromecki, przasnyski i radwankowski, który pełnił jednocześnie funkcje pisarza ziemskiego czerskiego (1515 r.) oraz scholastyka i oficjała warszawskiego (1538 r.). Na jego wniosek, a także drugiego delegata Kapituły ks. Mikołaja Żukowskiego, kanonika płockiego został wydany w Pułtusku 13 września 1524 r. akt erekcyjny kościoła w Sadownem.
Pierwszy - mały, drewniany kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Mikołaja Biskupa wzniósł w latach 1524-1525 delegat Kapituły Warszawskiej ks. kan. Stanisław Boniecki, który w tym czasie mieszkał w Mrozowej Woli (dawniej Ugoszcz oraz Mros Nowa) i zarządzał dobrami raźnieńskimi. Poświęcenie świątyni odbyło się przy udziale prawie całej Kapituły w maju 1525 r. Pierwszym plebanem został mianowany 6 października 1525 r. ks. Jan Drogoszewski z Drogoszewa (prob. 1524-1530). Kolejnym był ks. Jan Poddębek. Na wniosek innego plebana - ks. Walentego Jeziorkowskiego (prob. 1560-1581) w 1580 r. Kapituła warszawska poszerzyła wcześniejsze uposażenia kościoła sadowieńskiego, a 100 lat później sprowadziła tutaj wielu osadników zwanych Kurpiami.
Na miejscu pierwszej, starej świątyni Kapituła warszawska postanowiła wznieść kolejną nową. To zadanie otrzymał zarządca dóbr raźnieńskich (do 1748) - prałat i delegat Kapituły warszawskiej - ks. Antoni Kazimierz Ostrowski (1713-1784), przyszły biskup kujawsko-pomorski (1753-1777) i arcybiskup gnieźnieński (1777-1784). W 1747 r. postawił tymczasową kaplicę i plebanię, a w 1748 r. - na miejscu poprzedniej - zbudował drewnianą, „na podmurowaniu” z dwiema wieżami świątynię pw. św. Jana Chrzciciela i św. Kazimierza. Jej konsekracji dokonał 17 lipca 1803 r. prepozyt jadowski - ks. Franciszek Remigiusz Zambrzycki z Zambrzc (1746-ok. 1816), biskup tytularny Dardanus (10.12.1781), sufragan kijowski (1781-ok. 1816). Funkcję proboszcza (1729-1751) w tym czasie pełnił ks. Antoni Paweł Zembrzuski (1689-1751). 15 stycznia 1793 r. Kapituła warszawska powiększyła fundusz kościoła sadowieńskiego, staraniem byłego wicekustosza kościoła kolegiackiego w Warszawie - ks. kan. Jakuba Minaszowicza (1746-1800), ówczesnego proboszcza (1789-1800).
W 1816 r. dobra raźnieńskie, a wraz z nimi Sadowne, zostały przekazane (za twierdzę zamojską) przez rząd Księstwa Warszawskiego Stanisławowi Kostka hr. Zamoyjskiemu (1775-1856). 6 grudnia 1824 r. nabył je Andrzej hr. Zamoyski (1800-1874), który w 1834 r. przeprowadził gruntowny remont parafialnego kościoła. W ramach represji popowstaniowych w 1866 r. większość beneficjum kościelnego została zabrana przez władze carskie i przekazana oficerowi rosyjskiemu Andrzejowi Hulanickiemu.
Od 1898 r. zwolennikiem budowy nowej świątyni był ks. Adam Sadowski (1842-1909), proboszcz sadowieński (1892-1905). Jego staraniem Urząd Gubernialny w Siedlcach przyjął 30 października 1901 r. projekt arch. Kazimierza Zajączkowskiego (1854-1904), głównego budowniczego powiatu węgrowskiego (1881-1904). Podjęte dzieło kontynuował ks. Stefan Obłoza (1847-1924), kolejny proboszcz w Sadownem (1905-1922).
Obecny murowany kościół w stylu neogotyckim został zbudowany w latach 1906-1909 na miejscu starej świątyni, staraniem wspomnianego ks. Stefana Obłozy. Autorem poprawionej wersji pierwszego projektu był arch. Zygmunt Zdański z Urzędu Gubernialnego w Siedlcach, który razem z Wacławem Wędrowskim z Warszawy nadzorował również parce budowlane. Wznoszenie fundamentów rozpoczęto 14 czerwca 1906 r. Roboty murarskie wykonał majster Wacław Wędrowski. Poświęcenia kamienia węgielnego 24 czerwca 1907 r. dokonał ks. Ignacy Jasiński (1860-1944), dziekan węgrowski (1914-1919). Budowę ukończono 26 września 1909 r., a 3 października tegoż roku w święto Matki Bożej Różańcowej odbyło się poświęcenie świątyni, którego dokonał miejscowy proboszcz ks. Stefan Obłoza. Konsekracji nowej świątyni dokonał w niedzielę po św. Bartłomieju Apostole, czyli 27 sierpnia 1910 r., Franciszek Jaczewski (1832-1914), biskup lubelski i administrator apostolski diecezji podlaskiej (1889-1914).
W 1915 r. wojska rosyjskie zarekwirowały trzy dzwony, które rewindykowano w 1923 r. Na początku II wojny światowej, ok. 13 września 1939 r., Niemcy spalili wikariat i budynki gospodarcze, a świątynię zamienili na tymczasowy obóz dla polskich jeńców wojennych, niszcząc przy tym i rabując wiele sprzętów liturgicznych. W czasie działań wojennych w 1941 r. został uszkodzony dach oraz wybito wiele szyb. W tym też roku wojska niemieckie zabrały cztery dzwony. Pierwsza gruntowna reperacja dachu została przeprowadzona w 1948 i 1950 r., staraniem ks. Józefa Makarewicza (1886-1952), ówczesnego proboszcza (1925-1952)
Na placu przed kościołem stoi murowana kapliczka wzniesiona w stylu gotyckim w 1917 r., staraniem ówczesnego wójta i prezesa Dozoru Kościelnego Antoniego Brudko.
Obok kościoła, po drugiej stronie drogi, znajduje się stara, drewniana plebania zbudowana w latach 1827-1828, kosztem parafian i Andrzeja hr. Zamoyskiego, pod kierunkiem ks. Szymona Banaszewskiego (zm. 1858 r.), proboszcza sadowieńskiego (1824-1832). Tuż przy niej stoi piętrowa, murowana plebania zbudowana w 1977 r. przez ks. Piotra Aleksandrowicza (1904-1981), ówczesnego proboszcza (1952-1981). Na posesji kościelnej ks. kan. Marian Zbieć, proboszcz sadowieński (1982-2003) wzniósł w latach 2002-2003 nowy budynek parafialny, który został poświęcony 27 grudnia 2003 r. przez bp. Antoniego P. Dydycza. Po drugiej stronie kościoła stoi dom parafialny, który został wzniesiony w latach 1942-1943 pod kierunkiem ks. Józefa Makarewicza (prob. 1925-1952). Obecnie mieszkają w nim księża wikariusze.

Reklama

Kaplice:
Kołodziąż - kaplica dojazdowa murowana pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, zbudowana w latach 1985-1986 staraniem ks. kan. Mariana Zbiecia. Jej projekt wykonał inż. Wiesław Ratajski z Węgrowa. 4 czerwca1986 r. została poświęcona przez bp. Jana Mazura.
Mrozowa Wola (dawniej Ugoszcz oraz Mros Nowa) - kaplica dojazdowa pw. Chrystusa Miłosiernego, zbudowana w latach 1991-1992 staraniem ks. kan. Mariana Zbiecia. Projekt wykonał inż. Wiesław Ratajski z Węgrowa. Jej poświęcenia dokonał 13 czerwca 1992 r. Władysław Jędruszuk (1918-1994), biskup drohiczyński (1991-1994).
Zarzetka - kaplica dojazdowa, murowana pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, zbudowana w latach 1983-1984 staraniem ks. kan. Mariana Zbiecia. Projekt wykonał inż. Wiesław Ratajski z Węgrowa. Jej poświęcenia dokonał 28 czerwca 1984 r. bp Wacław Skomorucha (1915-2001), biskup tytularny Zoara (21.11.1962), sufragan siedlecki, czyli podlaski (1962-1992).

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Porządek Mszy św.:
- niedziele i święta:
- kościół parafialny: 8.00, 9.30, 11.00, 18.00 (czas zimowy 17.00)
- kaplica w Kołodziążu: 12.00
- kaplica w Zarzetce: 13.00
- kaplica w Mrozowej Woli: 13.00
- święta niebędące dniami wolnymi od pracy:

Reklama

Odpust w parafii: 24 czerwca - uroczystość Narodzenia św. Jana Chrzciciela

Reklama

Nabożeństwo adoracyjne: przed III Niedzielą Adwentu

Księgi metrykalne:
Księgi Chrztów: od 1643 r.
Księgi Małżeństw: od 1755 r.
Księgi Zmarłych: od 1755 r.

Bibliografia:
Archiwum Diecezjalne w Drohiczynie. III /Q/. Akta parafii Sadowne 1891-1980. 1918-1935. 1936-1967. 1981-1992; P. Aleksandrowicz, Historia Parafii Sadowne, Sadowne 1956 (mps); I. Galicka, H. Sygietyńska, Województwo Warszawskie. Powiat Węgrowski (Katalog Zabytków Sztuki w Polsce t. X z. 26), Warszawa 1962; A. Firewicz, Sadowne i okolice wczoraj i dziś, Warszawa 2003; Katalog kościołów i duchowieństwa Diecezji Siedleckiej czyli Podlaskiej na rok 1929, Siedlce 1929; W. Rogala, Historia parafii Sadowne, Niedziela Podlaska 44 (2001) 29/349, s. II. IV; tenże, Obiekty sakralne w parafii Sadowne, Niedziela Podlaska 46 (2003) 16/435, s. II; tenże, Zabytki w Sadownem, Niedziela Podlaska 44 (2001) 41/356, s. I; E. Sówka, Sadowieńskie obrazy. Zebrane wspomnienia z dawnego i bliższego życia Sadownego i okolic, Sadowne 1970 (mps).

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Abp Jędraszewski: Wszędzie tam, gdzie nie ma Boga, tam ginie człowiek

2024-05-30 15:42

[ TEMATY ]

abp Marek Jędraszewski

Archidiecezja Krakowska

- Wiemy, że wszędzie tam, gdzie nie ma Boga, tam ginie człowiek, tam człowiek nie ma przyszłości - mówił abp Marek Jędraszewski podczas centralnej procesji Bożego Ciała w Krakowie.

Dzisiejszą uroczystość Bożego Ciała abp Marek Jędraszewski nazwał „swoistym apogeum" Kongresu Eucharystycznego Archidiecezji Krakowskiej, ponieważ z wszystkich kościołów archidiecezji wyjdą na zewnątrz procesje eucharystyczne, w czasie których ludzie publicznie wyznają wiarę w prawdziwą, realną obecność Chrystusa pod postaciami eucharystycznymi. Zaznaczył, że centralna procesja w Krakowie kroczy szlakiem „testamentu eucharystycznego" Chrystusa. Wskazał na słowa-klucze kolejnych stacji: moc, ofiara, być, przyjaźń i w tym kontekście zwrócił uwagę na szczególną więź między Chrystusem a ludźmi. Podkreślił, że warunkami bycia przyjacielem Jezusa jest znajomość Jego nauki, zgodne z nią postępowanie, czyli bezinteresowna miłość.

CZYTAJ DALEJ

Znaki z nieba

Niedziela Ogólnopolska 23/2023, str. 10-11

[ TEMATY ]

cud Eucharystyczny

Ks. Waldemar Wesołowski/Niedziela

Relikwia wydarzenia eucharystycznego w kościele św. Jacka w Legnicy, które miało swój początek 25 grudnia 2013 r.

Relikwia wydarzenia eucharystycznego w kościele św. Jacka w Legnicy, które miało swój początek 25 grudnia 2013 r.

W marcu media obiega sensacyjna wiadomość: w Thomaston w amerykańskim stanie Connecticut doszło do rozmnożenia komunikantów. Czy to kolejny Boży znak dla nas? Domniemany cud bada obecnie watykańska Dykasteria Nauki Wiary.

Odnosząc się do tego niezwykłego wydarzenia, abp Leonard Blair, metropolita archidiecezji Hartford, na terenie której znajduje się parafia w Thomaston, zwrócił uwagę, że cuda, które mogą się dziać dziś tak samo jak za ziemskiego posługiwania Jezusa, są „Bożymi znakami, które wzywają nas do pogłębienia swojej wiary”.

CZYTAJ DALEJ

Kard. Ryś w Boże Ciało: popatrz w swoje sumienie, ono musi być oczyszczone!

2024-05-30 16:38

[ TEMATY ]

archidiecezja łódzka

ks. Paweł Kłys

- Chcesz klękać dziś przed Jezusem? Chcesz za Nim iść w tej pięknej procesji? To, mówi nam Pismo, popatrz w swoje sumienie. Ono musi być oczyszczone. Do oczyszczenia sumienia i spojrzenia w sumienie – do naszego wnętrza – wzywa nas Słowo w dniu, kiedy oddajemy najbardziej publiczną cześć Jezusowi. Kiedy wychodzimy na ulicę, kiedy chcemy Go pokazać całemu naszemu kochanemu miastu – mówił kard. Ryś.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję