Szedłem do kina z duszą na ramieniu. Dlaczego? Powody były dwa. Po pierwsze, postać Napoleona ma obraźliwie rzadką reprezentację we współczesnym kinie. Stanley Kubrick chciał nakręcić o nim epopeję, ale klapa finansowa ówczesnej megaprodukcji Waterloo przekreśliła jego marzenie. No i od lat 70. ubiegłego wieku trwa posucha, bo nikt nie ma odwagi porywać się na tak monumentalny temat. Filmy o Napoleonie, oczywiście, powstają, ale... No właśnie. A po drugie, szedłem na Napoleona Ridleya Scotta! Tego Scotta od Gladiatora (2000) i Łowcy androidów (1982)! I od Obcego (1979), i Pojedynku (1977)! Wybitny reżyser, który zapadł się pod własnymi seniliami – celowo użyłem odwróconej chronologii przy wymienianiu jego dokonań, bo od 2005 r., od bez mała dwóch dekad, nie zrobił naprawdę dobrego filmu. Pan Scott zawodzi na całej linii.

Czy z 3-godzinnego (!) filmu dowiemy się czegoś sensownego na temat wojen napoleońskich? Którejkolwiek z siedmiu koalicji antyfrancuskich? Poznamy jakiekolwiek wojskowo-państwowe motywacje działania Napoleona?

Czy poznamy portret psychologiczny jednej z najbardziej kontrowersyjnych i wpływowych jednostek w historii świata (zachodniego)?

Czy zrozumiemy zawiłości życia miłosnego ambitnego mężczyzny, który również matrymonialnie musiał torować sobie drogę po cesarski laur?

Czy zrozumiemy w ogóle ambicję tego człowieka, jej źródła; jego źródła jako człowieka?

Czy jako widz dostaniemy spójną opowieść o wodzu, który przejął rządy nad państwem w ruinie, a kilka lat później podbił większość Europy?

Czy poznamy reformatora europejskich kodeksów prawnych i struktur ustrojowych?

Czy będziemy świadkami wielkich kreacji aktorskich, pamiętnej ścieżki dźwiękowej, pietyzmu w odwzorowaniu epoki?

Na Boga, czy będziemy chociaż świadkami batalistycznego rozmachu, który wprawi nas w osłupienie?

Czytelnik chyba zrozumiał aluzję.

Joaquin Phoenix (Napoleon) pożenił Kommodusa, Jokera i dziada parkingowego i snuje się wyzuty z energii czy charyzmy (za tym człowiekiem poszły armie i narody?!) zarówno po pałacach, jak i po polach bitwy. Pięćdziesięciolatek gra trzydziestolatka jak siedemdziesięciolatek. Wigoru tyle, co u Roberta de Niro w Irlandczyku. Energii dodaje mu tylko podlewane kompleksami i poniżeniem (o tym za chwilę) spółkowanie z Józefiną, z którą łączy go relacja prawie tak głęboka i subtelna, jak Anakina Skywalkera z Padmé Amidalą (uch...). Słowem: dwie bele drewna coś tam sobie skrzypią. Vanessa Kirby (Józefina) bardzo się stara stworzyć rolę, ale ze Scotta na starość zrobił się tak nieumiejętny i karykaturalny feminista (patrz też: Ostatni pojedynek, 2021), że zamiast stworzyć postać silnej kobiety, służy ona tylko za trybik w paszkwilu na Napoleona Bonaparte, który wije się u jej stóp, powtarzając mantrę: „Bez ciebie jestem niczym”, a zakochał się w niej, bo pokazała mu... stanowi nieśmieszny żart.

Gdyby jeszcze bitwy wbijały w fotel. Ale pełno tutaj tanich efektów komputerowych, przekłamań (to wątek na osobną recenzję), klisz – ludzie, wspomniane Waterloo sprzed 53 lat (!) ma lepszą choreografię batalistyczną! Bo jeśli nie wiecie, było tak: ktoś tam walczył w różnych miejscach (pokazać „bitwę narodów” pod Lipskiem? Albo pod Borodino? Jeną i Auerstedt? Somosierrę, do licha?! A po co to komu? A dlaczego?), a na końcu Napoleon machał rączką, artyleria robiła bum!... i po bitwie. No, tak było.

Brytyjska propaganda trzyma się mocno od 200 lat. Bonaparte zarżnięty, a temat pogrzebany na kolejne dekady. Wybicki się w grobie przewraca, Rzecki w grobie literackim, a Villon pomstuje: Ou sont les neiges d’antan? Żal tylko Dariusza Wolskiego (zdjęcia; piękne piramidy), który naprawdę się stara, ale jak to mówi mądrość ludowa: z piasku bicza nie ukręcisz.