Reklama

Niedziela Kielecka

Niepodległościowa droga ks. Peszki

W swoim kapłańskim życiu, poddany była wielu trudnym próbom, z których wyszedł z godnością, opierając się totalitaryzmowi brunatnemu i czerwonemu.

Niedziela kielecka 47/2022, str. IV

[ TEMATY ]

wspomnienie kapłana

TER

Ks. Henryk Peszko (1910-88)

Ks. Henryk Peszko (1910-88)

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W przeddzień Narodowego Dnia Pamięci Duchownych Niezłomnych w Kurii kieleckiej odbyła się promocja książki „A droga była niełatwa… Wspomnienia kieleckiego duchownego z lat 1910-1955” pod redakcją dr. hab. Ryszarda Gryza i dr Karoliny Święcich, wydanej w Serii Świętokrzyskiej. Powstała na podstawie relacji ks. Henryka Peszki, niezłomnego kapłana i kapelana AK.

Nieznajomość historii oddziela od prawdy

Wśród wielu gości, historyków, znawców regionu, w promocji uczestniczył również bp Jan Piotrowski, podkreślając wagę wydobywania na światło dzienne prawdy historycznej, podziękował grupie środowiska naukowego, które przybliża przez swoje badania i opracowania życie niezłomnych kapłanów. Przyznał, że sam kocha historię i często poświęca czas lekturze książek historycznych. – Nieznajomość historii tak wiele burzy w ludzkim życiu, oddziela od prawdy. Bez prawdziwej historii nie ma przyszłości – mówił bp Jan.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

– Ks. Peszko podjął drogę niełatwą, ale piękną – konspiracyjną i niepodległościową – mówili historycy na spotkaniu. Chociaż ks. Henryk Peszko (urodzony w 1910 r. we wsi Kraczkowa, k. Łańcuta) pochodził z diecezji przemyskiej, to całe życie kapłańskie związał z diecezją kielecką.

W konspiracji

Formacja w Seminarium kieleckim przygotowała go do służby Kościołowi i Polsce. Święcenia kapłańskie przyjął dwa lata przed rozpoczęciem wojny z rąk bp. Franciszka Sonika. Wojna zastała go na wikariacie w Jędrzejowie. Wykazywał opór wobec zarządzeń okupanta i angażował się w pomoc ludności. W kolejnej parafii – Busku-Zdroju w czerwcu 1940 r. został zaprzysiężony w Związku Walki Zbrojnej, przemianowanej w AK. W strukturach Polskiego Państwa Podziemnego działał za zgodą bp. Kaczmarka i jego aprobatą. Znany był z kazań budujących nadzieję u ludzi. Opiekował się przesiedleńcami z Wielkopolski, ratował ludzi przed łapankami, zbierał dary dla potrzebujących, współpracował z Radą Główną Opiekuńczą, wysyłał paczki do więźniów obozów koncentracyjnych. Po trzech latach został przeniesiony do parafii katedralnej. I choć myślał, że będzie mógł bardziej spokojnie zająć się duszpasterstwem, fama o zaangażowanym kapłanie już była w mieście. Ludzie sami do niego się zgłaszali. Społeczność miasta potrzebowała ks. Peszki. Katechizował młodzież uczęszczającą na tajne komplety i sprawował duszpasterską opiekę nad ośrodkami oporu w Kielcach i okolicy.

Reklama

„Wicher” w akcji „Burza”

W sierpniu 1944 r. został mianowany kapelanem w stopniu kapitana w 4. Pułku Piechoty Legionów AK o ps. Wicher. Z żołnierzami przeszedł szlak bojowy podczas akcji „Burza”. Jako kapelan był na placu boju w licznych potyczkach i bitwach. Przed wymarszem oddziałów AK, na rynku w Daleszycach odprawił dla żołnierzy Mszę św. „Wskazałem żołnierzom drogę, jaką pójdziemy – pewnie ona będzie drogą potu, walki i krwi, ale ma nas wieść do uwolnienia kraju od wroga i do pełnego zwycięstwa”. Potem kapłan udzielił wszystkim absolucji generalnej, jakiej udziela się przed bitwą. „Na końcu z ust tysiąca żołnierzy popłynęła modlitwa partyzancka „o Panie, któryś jest na niebie…”. Żołnierze stali się częścią wielkiego zgrupowania 2. Dywizji Piechoty na czele z pułkownikiem „Linem”.

„Znajdowałem się w pobliżu linii walki, by być jak najbliżej potrzebujących pomocy – spowiadałem i namaszczałem na śmierć prawie wszystkich, przeżycia te były wyczerpujące, ponieważ z jednej strony konali młodzi ludzie, z drugiej strony pociski świstające nad głową” – wspominał bitwę pod Antoniowem. Po rozformowaniu oddziałów AK w 1945 r. za wielkie zasługi dla Ojczyzny awansował do stopnia majora i otrzymał Order Wojenny Virtuti Militari V klasy z Krzyżem Walecznych.

W powojennej Polsce, budującej socjalizm, potrafił trzeźwo i krytycznie oceniać posunięcia, władzy, demaskując jej fałsz i prawdziwe zbrodnicze intencje. Był świadkiem wielu akcji służb przeciw Kościołowi. „Niektórzy się ujawniali, a niektórzy trwali w konspiracji w małych grupach w lasach. Groby partyzanckie powiększały się w lasach, a wojskowych komunistów chowano szumnie na cmentarzu partyzanckim” – napisał. Potrafił być krytyczny wobec rodaków i bez ogródek zło nazywał po imieniu. Kiedy przebywał przez krótki czas na tzw. ziemiach odzyskanych (wysłany przez biskupa do Polanicy-Zdroju, aby utworzyć ośrodek duszpasterski dla księży diecezjalnych), był świadkiem szabrownictwa mienia poniemieckiego przez Polaków. Mocno to piętnował w kazaniach, odwołując się do ich sumienia. Po powrocie do Kielc w styczniu 1947 r. podjął się odnowienia KSM i pracy z młodzieżą, jednak, nie chcąc narażać młodzieży (ze względu na swą konspiracyjną przeszłość), poprosił bp. Kaczmarka o przeniesienie i został notariuszem w Kurii diecezjalnej.

Reklama

Czas próby

Ks. Peszko był głosem sprzeciwu wobec szkalowania bp. Czesława Kaczmarka i duchowieństwa. Taki kapłan był bardzo niewygodny dla władzy. Komuniści inwigilowali go, gromadzili informacje o zaangażowaniu w konspirację. Najtrudniejszy okres jego życia przypadał na apogeum stalinizmu, gdy został aresztowany w związku z przygotowywanym procesem przeciw bp. Kaczmarkowi. Razem z innymi duchownymi aresztowano księdza 12 stycznia 1952 r. W mokotowskim więzieniu przebywał ponad 3 lata.

Trudno sobie dziś wyobrazić, jak można zachować zdrowe zmysły, siedząc w nieludzkich warunkach w celi, świadomym, że można zginąć w każdej chwili. W więzieniu na Mokotowie ks. Peszko spędził ponad 1000 dni. Przetrzymywany był w kilkunastu różnych celach, przebywał z duchownymi, żołnierzami AK, gestapowcem. Balansował na krawędzi życia i śmierci.

„Śledztwo moje, które po przeniesieniu mnie do celi 19 na X (pawilonie), stawało się bardzo intensywne, wyczerpywało moje siły, tym bardziej że zaraz na początku urządzono mi pięciodniowy «kołowrotek», czyli śledztwo bez przerwy dzień i noc. Stawiano pytania i czekano na odpowiedź – a to o szpiegostwo, a to o dolary, a to o broń, a to o organizacje podziemne, o moje kontakty z aresztowanymi księżmi i tak w kółko. Odpowiedzi było brak albo krótko «nie wiem»”.

Reklama

Nigdy nie zdradził bp. Czesława Kaczmarka, a jego zeznania nie mogły się przydać do procesu przeciw pasterzowi kieleckiemu. I w tym znaczeniu była to porażka komunistów. W czasach powstawania struktur „Solidarności” w regionie świętokrzyskim wspierał środowisko duszpastersko oraz środowiska kombatanckie. Inwigilacja kapłana trwała do końca jego życia. Teczkę osobową zamknięto z chwilą jego śmierci w 1988 r.

Wykuwajcie swoją wiarę

Te słowa wielokrotnie powtarzał ks. Peszko. On to czynił i choć nie doczekał wolnej Polski, zwyciężył, bo wierzył w sens oporu. – Do końca wierzył, że Polska odzyska niepodległość – mówił dr hab. Gryz.

Bezcenne wspomnienia leżałyby w szufladach, gdyby nie troska grupy osób. Notatki znalazł bp Andrzej Kaleta i przekazał ks. Tomaszowi Gocelowi, dyr. Archiwum Diecezjalnego. Dr hab. Ryszard Gryz i dr Karolina Święcich – zajęli się redakcją naukową. Sylwetkę kapłana niezłomnego, jak i prace nad publikacją przybliżali zebranym razem dr. hab. Łucją Marek, dr. hab. Jerzym Gapysem – prowadzącym debatę.

2022-11-15 13:50

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kapłan wielkiego serca

Niedziela szczecińsko-kamieńska 30/2023, str. IV-V

[ TEMATY ]

wspomnienie kapłana

Archiwum parafii

Na trwałe pozostanie jego „Robertówka” – altana, którą zbudował, by służyła parafianom

Na trwałe pozostanie  jego „Robertówka” – altana, którą zbudował, by służyła 
parafianom

Niezwykle drogocenną jest każda chwila, którą przeżywamy tutaj na ziemi. Nigdy nie wiemy, w którym momencie Pan Bóg zaprosi nas do siebie, aby zdać relację z czasu, który nam został ofiarowany.

W sposób szczególny dotyczy to życia kapłańskiego, które naznaczone jest nieustanną służbą, aż do ostatniego uderzenia serca. Taki wymiar miało życie i posługiwanie śp. ks. kan. Roberta Szumowskiego, którego serce uderzyło właśnie po raz ostatni w niedzielę 25 czerwca, w 58. roku życia i 33. roku kapłaństwa.

CZYTAJ DALEJ

Co z postem w Wielką Sobotę?

Niedziela łowicka 15/2004

[ TEMATY ]

post

Wielka Sobota

monticellllo/pl.fotolia.com

Coraz częściej spotykam się z pytaniem, co z postem w Wielką Sobotę? Obowiązuje czy też nie? O poście znajdujemy liczne wypowiedzi na kartach Pisma Świętego. Chcąc zrozumieć jego znaczenie wypada powołać się na dwie, które padają z ust Pana Jezusa i przytoczone są w Ewangeliach.

Pierwszą przytacza św. Marek (Mk 9,14-29). Po cudownym przemienieniu na Górze Tabor, Jezus zstępuje z niej wraz z Piotrem, Jakubem i Janem, i spotyka pozostałych Apostołów oraz - pośród tłumów - ojca z synem opętanym przez szatana. Apostołowie są zmartwieni, bo chcieli uwolnić chłopca od szatana, ale ten ich nie usłuchał. Gdy już zostają sami, pytają Chrystusa, dlaczego nie mogli uwolnić chłopca od szatana? Usłyszeli wówczas znamienną odpowiedź: „Ten rodzaj zwycięża się tylko przez modlitwę i post”.
Drugi tekst zawarty jest w Ewangelii św. Łukasza (5,33-35). Opisuje rozmowę Pana Jezusa z faryzeuszami oraz z uczonymi w Piśmie na uczcie u Lewiego. Owi nauczyciele dziwią się, czemu uczniowie Jezusa nie poszczą. Odpowiada im wówczas Pan Jezus „Czy możecie gości weselnych nakłonić do postu, dopóki pan młody jest z nimi? Lecz przyjdzie czas, kiedy zabiorą im pana młodego, wtedy, w owe dni, będą pościć”

CZYTAJ DALEJ

Papież Franciszek skierował przesłanie do księży Kościoła radomskiego

2024-03-28 17:05

[ TEMATY ]

Bp Marek Solarczyk

papież Franciszek

diecezja radomska

PAP/GIUSEPPE LAMI

- Przezwyciężajcie ludzkie podziały, aby pracować razem w Winnicy Pańskiej - tymi słowami papież Franciszek zwrócił się do kapłanów diecezji radomskiej. Papieskie przesłanie zostało odczytane w trakcie Mszy Krzyżma w katedrze Opieki Najświętszej Maryi Panny w Radomiu. Liturgii przewodniczył biskup Marek Solarczyk. W koncelebrze uczestniczył bp Piotr Turzyński i ok. 300 księży.

Papieskie przesłanie, które odczytał ks. Marcin Zieliński, pracownik Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej, zostało skierowano w okazji rozpoczynającego się Roku Modlitwy o świętość Kapłanów Diecezji Radomskiej. Papież Franciszek wyraził podziękowanie kapłanom za kapłańskie świadectwo i za wielkie ukryte dobro, które czynią w pracy duszpasterskiej, za „codzienne sprawowanie Eucharystii i miłosierne udzielanie rozgrzeszenia w sakramencie pojednania, za wierność wobec podjętych zobowiązań”.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję