Jakie w prawie kanonicznym obowiązują regulacje odnośnie do pokrewieństwa między osobami, które chcą zawrzeć związek małżeński? Jak bliskie może to być pokrewieństwo?
Odpowiedź eksperta
Generalnie wszyscy wiedzą, że małżeństwa w czwartym, a nawet w dalszym stopniu nie są czymś normalnym, ale zdarzają się sytuacje, w których osoby związane z taką przeszkodą proszą o dyspensę.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Możemy sobie wyobrazić sytuację, że osoby nawiązują relację, nie wiedząc, iż są spokrewnione. Powodem takiego stanu rzeczy może być np. kłótnia w rodzinie, czego efektem jest brak utrzymywania jakichkolwiek relacji rodzinnych. Chłopak poznaje dziewczynę, zakochują się w sobie, widzą wspólną przyszłość... Cóż, przecież na początku znajomości i w jej trakcie rzadko pyta się o nazwisko panieńskie matki czy żąda metryki chrztu. Jeszcze inna sytuacja może się zdarzyć w przypadku adopcji. Rozdzielenie rodzeństwa, brak dokładnych danych, zmiana nazwiska – to wszystko powoduje, że pokrewieństwo nie stanowi przeszkody wyłącznie teoretycznej, ale również dzisiaj możemy mieć z nią do czynienia.
Reklama
Kodeks prawa kanonicznego okreś- la, że w linii prostej pokrewieństwa nieważne jest małżeństwo między wszystkimi wstępnymi i zstępnymi zarówno prawego pochodzenia, jak i naturalnymi, w linii bocznej natomiast nieważnością obarczone są małżeństwa aż do czwartego stopnia włącznie. Linia prosta to nic innego jak relacja ojciec – córka, babcia – wnuczek. Czymś naturalnym jest zatem to, że osoby w ten sposób spokrewnione nie mogą zawrzeć małżeństwa. Linia boczna z kolei określa relacje między rodzeństwem i jego dziećmi. Nie mogą zawrzeć małżeństwa rodzeństwo (które jest w drugim stopniu linii bocznej) czy też dana osoba z dzieckiem swojego brata lub siostry (trzeci stopień linii bocznej). Kościół z zasady nie dopuszcza również małżeństw w czwartym stopniu, czyli między dziećmi rodzeństwa. Warto dodać, że prawo kościelne przewiduje dyspensę dla tych osób, które chciałyby zawrzeć małżeństwo, a pozostają w trzecim lub czwartym stopniu linii bocznej.
Jeszcze innymi zagadnieniami związanymi z przeszkodą pokrewieństwa są sztuczne zapłodnienie i macierzyństwo zastępcze. Kwestie te, gdy chodzi o ich ocenę moralną, zostały wyjaśnione w instrukcjach Kongregacji Nauki Wiary: Donum vitae (1987) i Dignitas personae (2008), a także w encyklice Evangelium vitae (1995). We wspomnianych sytuacjach rodzi się poważna wątpliwość co do ustalenia ojca/matki dziecka, a tym samym właściwej linii pokrewieństwa.
