W parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Jeżowem znajduje się unikatowy zbiór figur Jezusa Frasobliwego. Muzeum mieści się w budynku, który powstał w latach 20. XIX wieku. Jest to stara plebania mająca osiem pomieszczeń, do których w późniejszym czasie zostały dobudowane inne obiekty. Budynek od momentu powstania aż do lat 80. XX wieku pełnił funkcję plebanii, kiedy to dzięki staraniom ks. prał. Ludwika Bielawskiego oraz parafian wybudowano nowy budynek, w którym obecnie są mieszkania dla księży pracujących na parafii.
Od momentu przeprowadzki do nowego budynku śp. ks. Bielawski w dawnej plebanii zaczął gromadzić figury świętych, w szczególności zaś Chrystusa Frasobliwego. Po pewnym czasie kolekcja przybrała pokaźne rozmiary i dzięki temu utworzono Parafialną Izbę Sztuki Religijnej.
Jednym z ulubionych twórców literatury polskiej zmarłego ks. Ludwika Bielawskiego był Kazimierz Przerwa-Tetmajer, a szczególnie góralskie opowiadania „Legendy Tatr”, a w nich opisane przydrożne kapliczki, obrazy świętych, którzy ingerowali w życie Podhalan. Zwykli śmiertelnicy obcowali ze świętymi, a czasami nawet z samym Panem Jezusem. Te opowieści zauroczyły młodego ks. Bielawskiego, który od tego czasu zaczął baczniej przyglądać się kapliczkom i figurkom stojącym przy drogach czy na rozdrożach, które były dziełem ludowych artystów.
Kiedy przebywał na placówce duszpasterskiej w Kraczkowej w 1948 r., spodobała mu się figura Chrystusa Frasobliwego, którego wyrzeźbiła Katarzyna Rzepka z Albigowej. Ona to stała się zaczątkiem kolekcji. Praca duszpasterska na różnych parafiach spowodowała, że ks. Bielawski na jakiś czas odłożył zainteresowanie sztuką sakralną. Pasja ta odżyła w nim na nowo w latach 70. XX wieku i trwała do końca jego życia.
Dary od parafian
Kiedy ks. Ludwik Bielawski przybył do parafii w Jeżowym, o jego pasji bardzo szybko dowiedzieli się parafianie. To głównie dzięki ich ofiarności zbiory „miłośnika Chrystusa Frasobliwego” zaczęły się systematycznie powiększać. Wierni wiedzieli, że najlepszym i najbardziej pożądanym prezentem z różnych okazji ofiarowanym księdzu proboszczowi powinna być figurka Chrystusa Frasobliwego albo jakiś „świątek”.
Reklama
Jeżowski proboszcz mógł być przekonany, że jego kolekcja będzie się powiększała za każdym razem, kiedy odbywają się jakieś uroczystości. Trzeba również podkreślić, że sam także starał się wyszukiwać i kupować interesujące rzeźby. Jak mówią parafianie pamiętający śp. ks. Bielawskiego:
– Nie tylko interesował się sztuką, ale również sam starał się ją uprawiać. Jego specjalnością były rysunki, które powstawały – jak sam określał – na zasadzie „magii linii” lub zabawy kreską. Bywało tak, że prosił o stawianie kresek, które później łączył, aby powstawały zarysy lub zarys postaci. Szacuje się, że spod ręki ks. Bielawskiego wyszło 5 tys. rysunków, którymi obdarowywał swoich gości.
Remont muzeum
Dzięki ks. Krzysztofowi Pałacowi, następcy ks. Bielawskiego, w roku 2008 rozpoczęto starania do wpisania XIX-wiecznej plebanii do rejestru zabytków województwa podkarpackiego. Nastąpiło to 22 stycznia 2009 r. i umożliwiło starania się o dofinansowanie w ramach różnych programów Unii Europejskiej.
Dokonano wymiany części dachu, w następnym roku przeprowadzono modernizację budynku zakończoną 15 grudnia 2010 r. Konserwacji zostały poddane również eksponaty, które zgromadził ks. prał. Ludwik Bielawski. Modernizacja i odnowienie budynku było możliwe dzięki dofinansowaniu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu Województwa Podkarpackiego. Dzięki tym zabiegom wyremontowany budynek został przekształcony z Zbiornicy Sztuki Ludowej w nowoczesne Muzeum Figur Chrystusa Frasobliwego w Jeżowem.
Zbiory muzealne
Ks. Ludwik Bielawski za swojego życia zebrał imponującą kolekcję figur Chrystusa Frasobliwego oraz różnych świątków. Ich liczba sięgała, pod koniec życia miłośnika sztuki ludowej, 600 eksponatów z różnych stron świata. W swoim testamencie zaznaczył on, że chce, aby jego kolekcja była udostępniana do zwiedzania, a Skarbnica Sztuki Ludowej ma stać się miejscem kulturalnym na mapie gminy Jeżowe.
Reklama
Należy zaznaczyć, że jeżowskie muzeum jest placówką unikatową nie tylko w diecezji sandomierskiej, ale również w skali ogólnopolskiej. W swoich zbiorach w przeważającej większości ma wyobrażenia Chrystusa Frasobliwego, którego wizerunek powstał w Europie na bazie średniowiecznych utworów pasyjnych już pod koniec XIV wieku. Do Polski wizerunek Bolejącego Pana przeniknął na przełomie XV i XVI stulecia, pojawiając się najpierw na Śląsku i Pomorzu. Najstarsza zachowana rzeźba z tego okresu znajduje się w kościele bernardynów w Krakowie. Na początku XVI wieku powstał też obraz Frasobliwego autorstwa Stanisława Samostrzelnika, który znajduje się w klasztorze cystersów w Szczyrzycu.
Zbiory muzeum w Jeżowem to kilkaset eksponatów, wśród których 75 proc. stanowią wizerunki Jezusa Frasobliwego. Pozostała część zbiorów to przedstawienia m.in.: Świętej Rodziny, Matki Bożej, Jezusa Nazareńskiego, drogi krzyżowej, ukrzyżowania Jezusa, piet, świętych, a także scen starotestamentalnych i pejzaży. Jednak wśród zbiorów dominują rzeźby. Odwiedzający mogą również zobaczyć płaskorzeźby, ikony oraz obrazy.
Prezentowane zbiory pochodzą z 16 województw w kraju, ale również z wielu miejsc z zagranicy. Jednym z najstarszych dzieł sztuki w jeżowskim muzeum jest obraz przedstawiający Chrystusa Frasobliwego z XVIII wieku pochodząca z okolic Lwowa. Obraz do muzeum został przekazany przez mieszkankę Koszalina, w której rodzinie był przechowywany od pokoleń.
Reklama
Odwiedzając placówkę, warto również zwrócić uwagę na dzieła współczesnych młodych artystów wykonane w różnej technice i z różnych materiałów.
Odwiedzając placówkę, warto również zwrócić uwagę na dzieła współczesnych młodych artystów wykonane w różnej technice i z różnych materiałów. Większość prezentowanych figur lub płaskorzeźb wykonana jest z różnego rodzaju drewna: akacja, czarny dąb, eukaliptus, grusza, jawor, lipa, olcha, orzech, sosna, topola, żywotnik, ale można również spotkać dzieła wykonane z gliny, kości, masy solnej, węgla (grafitu), gipsu, cekolu, plastiku oraz ceramiki czy porcelany.
Wyjątkowy frasobliwy
Jednym z eksponatów znajdujących się w muzeum – można powiedzieć unikatowym – jest rzeźba Chrystusa Frasobliwego wykonana w Rwandzie. Udało się ją nabyć dzięki kustoszowi muzeum, który znalazł ją na jednej z aukcji, ale również dzięki sponsorowi, który zgodził się za nią zapłacić.
