Reklama

Felietony

Niewierzący Żyd rzeźbi... papieża

„Papież już za życia był dla mnie święty” – mawiał Samuel Willenberg.

Niedziela Ogólnopolska 8/2020, str. 45

[ TEMATY ]

felieton

Bożena Sztajner/Niedziela

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Instytut Pamięci Narodowej zorganizował w Warszawie niezwykłą wystawę. Rzadko się bowiem zdarza, aby więzień obozu koncentracyjnego uwiecznił swoje przeżycia w dziele artystycznym. Wystawa nosi tytuł: Obraz Treblinki w oczach Samuela Willenberga i prezentuje rzeźby wykonane przez bohatera dwóch narodów: polskiego i żydowskiego, więźnia tego niemieckiego obozu zagłady.

Urodził się w 1923 r. w Częstochowie, w rodzinie malarza Pereca Willenberga. W czasie wojny rodzina nieźle prosperowała, bo ojciec malował obrazy Jezusa Miłosiernego, na które w tamtych dramatycznych czasach było duże zapotrzebowanie. Syn pozował ojcu: Jezus na obrazach Pereca Willenberga ma twarz Samuela. Idylla nie mogła trwać długo. Samuel i jego dwie siostry: Ita i Tamara znaleźli się w getcie w Opatowie. Stamtąd w październiku 1942 r. przewieziono ich do obozu w Treblince. Samuel jako jedyny ocalał z transportu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Przeznaczono go do sortowania ubrań po zamordowanych Żydach. Gdy rozpoznał sukienki i buty swoich sióstr, nie miał wątpliwości, że nie wyjdzie z Treblinki żywy. A jednak wydarzyło się coś, co graniczyło z niemożliwością: wynędzniali więźniowie zorganizowali bunt. Samuelowi Willenbergowi, mimo postrzału w nogę, udało się zbiec w grupie dwustu szczęśliwców. Przedostał się do stolicy, gdzie wziął udział w Powstaniu Warszawskim. W 1950 r. z matką i żoną Adą wyjechał do Izraela. Z Tel Awiwu przyjeżdżał do Polski z okazji dwóch rocznic: powstania w getcie warszawskim i Powstania Warszawskiego.

Talent artystyczny odkrył w sobie dopiero na emeryturze. Zaczął rzeźbić sceny i postacie, które zapamiętał z Treblinki. Są to dzieła porażające. Dokumentują one bestialstwo i wyrafinowanie Niemców, ich szatańskie mistrzostwo w upadlaniu i pozbawianiu godności Żydów.

Oto widzimy ojca, który rozsznurowuje buty synkowi przed pójściem do krematorium. Inna z rzeźb przedstawia Scheissmeistera, który z pejczem w ręku pilnował, aby więźniowie załatwiali potrzeby w latrynie nie dłużej niż dwie minuty. Mamy też uwiecznioną w ostatniej pozie przed pójściem do gazu piękną maturzystkę Rut Dorfman. Dziewczyna siedzi z obciętymi włosami, bo Niemcy włosów kobiet używali do produkcji materaców nieprzepuszczających wody.

Reklama

Wstrząsające wrażenie robi też rzeźba zatytułowana Orkiestra. Znany warszawski muzyk Artur Gold został zmuszony do stworzenia obozowej orkiestry, która grała więźniom na okrągło różne szlagiery. Gold dobrał sobie dwóch muzyków i w ten sposób powstało trio skrzypcowe. Żeby ich upodlić i ośmieszyć, Niemcy ubrali skrzypków w stroje clownów.

Te i inne rzeźby ocalałego więźnia Treblinki można zobaczyć w Centrum Edukacyjnym „Przystanek historia”, przy ul. Marszałkowskiej w Warszawie.

Samuel Willenberg był cudownym, ciepłym człowiekiem, o dobrych oczach. W Treblince stracił wiarę. Powiedział mi kiedyś: „Wie pan, patrzyłem w piękne polskie błękitne niebo i nie widziałem tam Boga”. To nie przeszkadzało mu zauroczyć się osobą Jana Pawła II. „Papież już za życia był dla mnie święty” – mawiał artysta.

Jest późny wieczór 2 kwietnia 2005 r. Willenberg dowiaduje się o śmierci Jana Pawła II. W pierwszym odruchu schodzi do swojej pracowni i rzeźbi papieża. Jego dzieło ma wymiar symbolu – przedstawia Jana Pawła II patrzącego na Torę. Twórca wyznał, że w rzeźbie zawarł całą swoją miłość do papieża.

Dzieło Samuela Willenberga było prezentowane podczas konferencji prasowej z okazji wystawy jego rzeźb inspirowanych przeżyciami z Treblinki i wzbudzało bardzo duże zainteresowanie.

Marzeniem zmarłego w 2016 r. bohatera dwóch narodów było, aby rzeźba stanęła w jego ukochanej Warszawie. Grupa polskich przyjaciół Samuela Willenberga czyni starania w tym kierunku.

Grzegorz Polak
Dziennikarz, popularyzator nauczania papieskiego

2020-02-18 10:26

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Okrucieństwo niewdzięcznych

Nie można się zgodzić, że nienawiść i okrucieństwo mogą być godne akceptacji.

Mówi się często: wojna jest okrutna, ma swoje prawa. Istotnie, wojna zawsze kojarzy się z nienawiścią i okrucieństwem. Nie tylko ta w wymiarze realnym, ale także wojna wirtualna, którą obserwujemy w Europie i na świecie, również w Polsce, naznaczona jest nienawiścią i okrucieństwem, zakłamaniem i obłudą. Nie można jednak przyjąć do wiadomości, że ona „ma swoje prawa”. Nie można się zgodzić, że nienawiść i okrucieństwo są godne akceptacji. Istnieje przecież porządek moralny, który ustala prawidła regulujące relacje człowieka z drugim człowiekiem. W kulturze europejskiej kierujemy się – a przynajmniej powinniśmy się kierować – zasadami płynącymi z Ewangelii, a konkretnie z podstawowego prawa miłości bliźniego. Słowa: „będziesz miłował” stanowią imperatyw dla życia jednostki, a także dla życia społecznego. Również systemy prawne obowiązujące w cywilizowanym społeczeństwie mają u swoich podstaw prawo zakodowane w Dekalogu, który ma swoje umocowanie w prawie naturalnym i jednocześnie jest stróżem moralności. Należy się bardzo martwić, kiedy życie społeczne przybiera wojenne znamiona. Oczywiście, nie można się także uspokajać, kiedy się słyszy np., że demokracja ma swoje prawa i w podtekście zdaje się wybrzmiewać usprawiedliwienie dla zachowań pełnych fałszu i nieprawości. Martwić nas muszą zachowania wpisujące się w tzw. prawo dżungli, czyli zawierające w sobie bezwzględność i okrucieństwo. Niestety, musimy stwierdzić, że w całej przestrzeni społecznej rejestrujemy zachowania, w których zagubiony został wątek moralny, a wypowiadający się uczestnicy wielu dyskusji nie liczą się z prawdą, realizując tzw. poprawność polityczną, przez co okłamują miliony ludzi.

CZYTAJ DALEJ

Postawiono zarzuty ks. Michałowi O.

2024-03-27 18:21

Adobe Stock

Prokuratura postawiła w środę zarzuty pięciu osobom w związku ze sprawą wykorzystania pieniędzy z Funduszu Sprawiedliwości. Wśród nich jest czterech urzędników resortu sprawiedliwości i „beneficjent funduszu” ks. Michał O. W ramach Funduszu ośrodkowi „Archipelag” miała zostać przyznana dotacja na kwotę blisko 100 milionów złotych.

- Ks. Michał O. działając wspólnie w porozumieniu z tymi urzędnikami, doprowadził do wypłaty tych środków. Tutaj istotną kwestią jest to, że działali wspólnie i w porozumieniu - poinformował dziś podczas konferencji rzecznik prasowy prok. Przemysław Nowak. Zapowiedział, że będą kierowane wnioski o tymczasowy areszt wobec trzech osób, a zebrany materiał dowodowy będzie analizowany pod kątem uchylenia immunitetu politykom. Powstające na warszawskim Wilanowie centrum terapeutyczne ma na celu pomoc ofiarom przemocy.

CZYTAJ DALEJ

Zaproszenie dla mnie: Bierz i jedz, pij, abyś żył

2024-03-28 06:16

[ TEMATY ]

Wielki Post

rozważania

rozważanie

Adobe.Stock.pl

W czasie Wielkiego Postu warto zatroszczyć się o szczególny czas z Panem Bogiem. Rozważania, które proponujemy na ten okres pomogą Ci znaleźć chwilę na refleksję w codziennym zabieganiu. To doskonała inspiracja i pomoc w przeżywaniu szczególnego czasu przechodzenia razem z Chrystusem ze śmierci do życia.

Jezus spożywa ze swoimi uczniami ostatnią wieczerzę. Wie, że to, co teraz im mówi, za chwilę stanie się rzeczywistością – Jego Ciało zostanie wydane i Krew przelana w piątek, w czasie zabijania w świątyni baranków paschalnych. Wypowiada słowa, które odtąd będą powtarzane w czasie każdej Mszy św.: „Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało Moje… bierzcie i pijcie, to jest Moja Krew”. „Ile razy bowiem będziecie jeść ten chleb i pić z tego kielicha, będziecie ogłaszać śmierć Pana, aż przyjdzie” (1 Kor 11, 26), dodaje św. Paweł Apostoł. Mogę te słowa przyjąć jako zaproszenie dla mnie: Bierz i jedz, pij, abyś żył. „Jeśli nie będziecie spożywali ciała Syna Człowieczego i pili Jego krwi, nie będziecie mieli życia w sobie. Kto spożywa moje ciało i pije moją krew, ma życie wieczne, a Ja wskrzeszę go w dniu ostatecznym” (J 6, 53n). Takie to proste i takie trudne jednocześnie… Tajemnica Bożej miłości.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję