W dolnośląskie kalendarze od XIII wieku wpisane jest pielgrzymowanie do grobu św. Jadwigi, księżnej śląskiej, żony Henryka Brodatego. W historii i pamięci zapisała się jako wzorowa żona i matka, pobożna księżna, fundatorka kościołów i klasztorów, szczególnie zatroskana o los biednych, chorych i pokrzywdzonych. Trudno się dziwić, że po śmierci w 1243 r. do jej grobu zaczęli licznie przybywać pielgrzymi. Rychła kanonizacja w 1267 r. utrwaliła na kolejne wieki zwyczaj pielgrzymowania do miejsca, gdzie żyła Jadwiga. Pielgrzymi z Polski i zagranicy przybywają, by pokłonić się św. Jadwidze Śląskiej i prosić ją o łaski – pieszo, na rowerach, indywidualnie i w grupach. Najwięcej pątników przybywa w sierpniu oraz w październiku.

Po raz pierwszy w historii natomiast Międzynarodowe Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej zaprosiło na ogólnopolską pielgrzymkę przedstawicieli wszystkich parafii, noszących wezwanie tej Świętej. Odbędzie się ona 18 czerwca br.

Patronka w Polsce i na świecie

W Polsce św. Jadwiga Śląska jest patronką 109 parafii w 28 diecezjach. Najwięcej jest ich w diecezji opolskiej (18), legnickiej (11) a także wrocławskiej i poznańskiej (po 10). 8 takich parafii mają diecezje zielonogórsko-gorzowska, po 6 archidiecezja katowicka i diecezja świdnicka.

W ostatnim okresie została patronką kilku miast w Polsce: Dębicy w Małopolsce (2008), Nowogrodźca i Trzebnicy na Dolnym Śląsku (2010).

Ks. prof. Antoni Kiełbasa, wybitny znawca życia i kultu św. Jadwigi, przygotowując na 1000-lecie archidiecezji wrocławskiej wystawę „Kościoły pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej na świecie” zdobył aż 296 adresów kościołów i kaplic pod jej wezwaniem z całego świata. W katalogu wystawy podaje on, że w Polsce istnieje 181 miejsc kultu Świętej, w Niemczech 52, w USA 35, w Czechach 10, w Brazylii 9, w Kanadzie 4, w Rosji 2, na Ukrainie 2, we Francji 1. Ks. prof. Kiełbasa wskazał też na trzy drogi rozwoju kultu św. Jadwigi. Najwcześniej rozwinął się on tu, gdzie Święta żyła, zmarła i gdzie znajduje się jej grób. Do Ameryki kult ten przeszczepili polscy emigranci na przełomie XIX i XX wieku. Natomiast trzecia droga rozwinęła się w Niemczech – tam swoją Patronkę zanieśli byli mieszkańcy Śląska po 1945 r.

Ożywiony kult po 1978 r.

Wybór Jana Pawła II na stolicę Piotrową we wspomnienie św. Jadwigi (16 października 1978 r.) ożywił jej kultu w Kościele powszechnym. Powstały nowe kościoły dedykowane św. Jadwidze Śląskiej i pojawiły się nowe prośby o jej relikwie kierowane do Salwatorianów – aktualnych kustoszy trzebnickiego sanktuarium (od 1945 r.).

Proboszcz parafii w Cabudare w Wenezueli w 2011 r. prośbę o relikwie poparł wymownym listem: „Idąc przykładem miłosiernej działalności naszej Patronki, zamierzamy otworzyć małą przychodnię, w której udzielałoby się ogólnej i specjalistycznej pomocy medycznej, także w zakresie fizjoterapii i laboratorium, w celu zaspokojenia zdrowotnych potrzeb okolicznej ludności. Nasi mieszkańcy posiadają głęboką miłość i oddanie św. Jadwidze, jest ona znana jako patronka dłużników, biedaków, w sposób szczególny zwracają się do niej ci, którzy nie posiadają własnego domu, dlatego nasza świątynia już od samego początku była dedykowana tej Patronce”.

Kult jej promieniuje aż do Ameryki Południowej, gdzie czczona jest jako opiekunka najuboższych. W Sorocaba (Sao Paulo) w Brazylii w 1997 r. ustanowiono jej sanktuarium.

Św. Jadwiga Śląska jako patronka

Jadwiga dzięki kard. Bolesławowi Kominkowi uważana za patronkę pojednania polsko-niemieckiego jest czczona przede wszystkim jako orędowniczka dzieł charytatywnych. Patronuje monumentalnej katedrze w Berlinie oraz kilku diecezjom w Polsce i za granicą, m.in. archidiecezji wrocławskiej i katowickiej, diecezji gliwickiej, legnickiej, opolskiej i świdnickiej, a także diecezji w Berlinie (wg niektórych źródeł) i Görlitz (Niemcy) oraz ostrawsko-opawskiej w Czechach.

W stanie Teksas (USA) jest miejscowość nazwana od jej imienia „Jadwigowo” (obecnie St. Hedwig). Założyli ją polscy emigranci pochodzący z Opolszczyzny pod koniec XIX wieku.

Jej imię nosi wiele szkół, m.in. w Świerklanach k. Rybnika, w Oleśnie, w Żernikach Wrocławskich, Krynicznie k. Wrocławia, we Wleniu k. Jeleniej Góry. W tym roku planowane jest nadanie imienia św. Jadwigi szkołom w Kuźniczysku i w Kunicach na Dolnym Śląsku.

Przez wielu Polaków i samego Jana Pawła II jest uznana za patronkę jego wyboru Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową.

Oprac. Lilianna Sicińska