Reklama

Niedziela Częstochowska

Olsztyn

Sztuka i duchowość

– Pisząc ikonę, można zostawić coś po sobie, chociażby dla wnusi – mówi Hanna z Torunia. Agnieszka z Częstochowy chce swoje „dzieło” dać komuś w prezencie, Lucyna z Żywca pierwszą samodzielnie wykonaną ikonę postanawia zachować dla siebie, a Władysława z Wielunia ofiaruje swoją synowi

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W Olsztynie nieopodal Częstochowy w archidiecezjalnym domu „Święta Puszcza” 14 osób z rożnych miejsc z Polski wzięło udział w rekolekcjach i warsztatach pisania ikon. To pierwsze takie spotkanie w naszej archidiecezji. – Zadaniem ikony jest wprowadzenie w przestrzeń Boga, w świat modlitwy – mówi ks. dr Tomasz Knop, teolog duchowości, a także założyciel Pracowni Ikonograficznej „Deesis”. Podczas 7 dni uczestnicy napisali ikony Chrystusa Pantokratora – to jeden z najważniejszych wizerunków Jezusa w tradycji malarstwa bizantyjskiego.

Ważnymi punktami warsztatów były wykłady na temat historii i teologii ikony. Dla wielu uczestników zaskoczeniem było to, że każda czynność przy tworzeniu ikony jest połączona z modlitwą, że jest powiązana z Pismem Świętym i z historią Kościoła. Opiekunem duchowym podczas rekolekcji był również ks. Bogdan Blajer, dyrektor Muzeum Archidiecezji Częstochowskiej, wykładowca historii sztuki w Wyższym Seminarium Duchownym w Częstochowie, który od 5 lat pisze ikony. Nauczycielem pisania ikony był Adam Rokowski, artysta malarz, doktorant na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, który uczeniem pisania ikon zajmuje się ponad 10 lat.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Twarz Chrystusa

– Pierwsze zetknięcie z pisaniem ikon to duże wyzwanie, zwłaszcza pierwszy moment: pierwsze sięgnięcie po pędzel, położenie pierwszych śladów, wydobywanie szczegółów – mówi Grzegorz z Bydgoszczy. – Ręka jest niepewna i cały czas jest jakieś poszukiwanie. Mocno mnie poruszyło, kiedy twarz Jezusa stawała się coraz jaśniejsza... – Dla mnie ołówek, pędzel to była zawsze abstrakcja, ale gdy spróbowałam, to stało się zbyt silne, by zrezygnować. Doświadczam dużo pokoju i radości – mówi Mariola z Warszawy. – Powrót do domu z własnoręcznie napisaną ikoną to świadectwo, że wiara jest ważna. To wnoszenie Pana Boga do domu i do swojego środowiska. Przylgnęłam bardziej do Jezusa przez to malowanie i kontemplowanie – dodaje.

Reklama

Uczestnicy podkreślali, że tworząc ikony i kontemplując wizerunek Chrystusa, pogłębiali swoje życie duchowe. Dla większości z nich te warsztaty były pierwszym takim doświadczeniem i wiele sytuacji ich zaskoczyło. Przede wszystkim to, że pisanie ikony – każda farba, każda warstwa jest tak mocno związane z modlitwą.

– Miałam opory, by wziąć udział w tych rekolekcjach – mówi Władysława z Wielunia. – Nie myślałam, że będę godna malować twarz Chrystusa, ciągle miałam jakąś barierę, ale to się zmieniło już w pierwszym momencie, kiedy robiliśmy odbitkę na kalce. Wtedy poczułam, że to jest mój Pan Jezus.

W drodze ku kolejnym spotkaniom

Ks. Tomasz Knop mówi, że każda ikona jest piękna, ponieważ przedstawia Boga. – To piękno jest w Bogu, ale i w osobach, które go malują. Dla mnie jako teologa duchowości najważniejsze w tych rekolekcjach jest to, że twórczość – malowanie i cały proces powstania ikony jest ćwiczeniem duchowym i angażującym człowieka. Lubię powtarzać, że malowanie ikony jest najgłębszą formą jej kontemplacji. Kontemplować to znaczy widzieć, patrzeć, dostrzegać to, co najgłębsze. Nie da się namalować czegoś, czego się nie widzi. A to jest ciągłe wpatrywanie się w ikonę, w jej pierwowzór, ciągłe widzenie jej i dostrzeganie szczegółów, najmniejszej kreski. Pierwszy raz zorganizowaliśmy takie rekolekcje; zawsze marzyłem, by coś takiego udało się zrobić. Uczestnicy, którzy przyjechali z całej Polski, to fantastyczna grupa ludzi, bardzo zainteresowani, modlący się. Przyjechali tutaj, by pogłębiać swoją wiarę, swoją duchowość i uczyć się czegoś nowego, przyjechali tutaj szukać Boga i szukają Go na wiele sposobów. W sobie też…

Na koniec rekolekcji poświęcono napisane ikony. Każdy uczestnik otrzymał dyplom ukończenia warsztatów I stopnia Pracowni Ikonograficznej „Deesis”, który będzie umożliwiał rozpoczęcie kursu II stopnia dla zaawansowanych. Zakończyły się pierwsze rekolekcje, a najbliższy kolejny termin to 27 grudnia 2015 r. – 3 stycznia 2016 r.

2015-07-30 12:36

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

„Odczytać” Boże Narodzenie

Żyjemy w czasie, w którym dominuje kultura obrazu. Nasze oczy są bombardowane tysiącami reklam, bilbordów, zdjęć, teledysków. Natłok i jaskrawość tych elementów wizualnych coraz częściej rozprasza i zaczyna męczyć. Człowiek chce odpocząć.
Jan Paweł II w Novo millenio ineunte pisał o ujawniającej się u ludzi Zachodu potrzebie medytacji. Sztuka czytania ikony może stać się odpowiedzią na tę potrzebę. Ikona bowiem napełnia nas pozytywnymi treściami, umożliwia wyciszenie, pomaga w medytacji i kontemplacji. Ikona, jak pisał Papież, odsłania scenę, na której trzeba skupić uwagę, pomaga ukierunkować wyobraźnię i ducha (por. RVM 29).
Chrześcijanie na Zachodzie prawdy wiary spisywali w postaci ksiąg, na Wschodzie opisywali językiem obrazu w ikonie. Stąd mówimy, że ikony się pisze - a nie maluje. Wszystko na ikonie jest znakiem: kolor, postaci - ich układ, twarze, także napisy, przedmioty.
Człowiekowi żyjącemu w kulturze obrazu ikona może pomóc w przeżyciu prawdy Bożego Narodzenia. Niniejsze rozważania osnujemy wokół XV-wiecznej ikony Bożego Narodzenia ze szkoły Andrzeja Rublowa. Przedstawia ona ewangeliczną relację o Narodzeniu, ale także o zwiastowaniu pasterzom i podróży mędrców. Poszczególne epizody na ikonie tworzą całość tak, że jest ona swoistym traktatem teologicznym napisanym kolorem, kształtem i symbolem.
Tło naszej ikony jest złote, co symbolizuje Boską rzeczywistość, jasność Bożego światła. Patrząc na ikonę widzimy Teofanię - objawienie się Boga. Chrześcijanie na Wschodzie, modląc się przed ikoną, powiedzą coś więcej: to ikona patrzy na nas, jest oknem, przez które dociera do nas Teofania.
Nasza ikona nie ma nic wspólnego z idyllicznością bożonarodzeniowej szopki. Sceneria jest surowa, pustynna. Centrum obrazu to skalista grota, jej czarny otwór. Kolor czarny symbolizuje piekło, maksymalne oddalenie od Boga - źródła światłości. Nad grotą jaśnieje „trójsłoneczne Światło”. Pojedynczy promień wychodząc z gwiazdy rozdziela się na trzy i dociera do wnętrza groty.
Z jednej strony to przypomnienie, że święto Bożego Narodzenia było częścią Epifanii (tak było do IV w.) i stanowiło fragment Wielkich Teofanii, z drugiej zaś strony jest symbolem Trójcy Świętej, działania w świecie Trójjedynego Boga. Według św. Grzegorza z Nazjanzu Boże Narodzenie jest „świętem powtórnego stworzenia”, gdyż Duch Święty, który jest wieczną radością między Ojcem i Synem, jest radością dawania życia. Bóg, posyłając Swego Syna, sprawia, że z wysoka nawiedza nas Wschodzące Słońce, by zajaśnieć tym, co w mroku i cieniu śmierci mieszkają (por. Łk 1, 78n).
P. Evdokimov tak interpretuje to, że na ikonie Dzieciątko znajduje się wewnątrz czarnej groty: „Aby dotknąć otchłani i stać się sercem stworzenia, Chrystus mistycznie umieszcza swoje narodzenie w głębi otchłani, gdzie zło butwieje w swym ostatecznym zagęszczeniu. Chrystus narodził się w cieniu śmierci; Boże Narodzenie pochyla niebiosa aż po piekło, a my wpatrujemy się w leżącego w żłobie Baranka z Betlejem”. „Światłość w ciemności świeci i ciemność jej nie ogarnęła” (J 1, 5).
Pieluszki, w które owinięty jest Chrystus, przywodzą na myśl płótna pogrzebowe, w które zostanie owinięty po śmierci, a żłób jest nawiązaniem do grobu. Prawdziwy Bóg stał się prawdziwym Człowiekiem (w prawym dolnym rogu ikony widzimy scenę kąpieli). Narodziny są zapowiedzią Paschy. Ona stanie się źródłem chrzcielnym, ocalającym nas od śmierci. Kąpiel Dzieciątka jest też symbolem chrztu. Pisze Evdokimov, cytując tekst liturgiczny: „owinięty pieluszkami rozrywa silne więzy naszych grzechów, pieluszki - opaski pogrzebowe zapowiadają śmierć zdeptaną przez śmierć”.
Przeczucie śmierci i złożenia do grobu wskazuje smutek na twarzy Maryi. Ale smutek ten zostaje pokonany przez zaufanie. Boża Rodzicielka patrzy w naszym kierunku, chcąc swym wzrokiem przyciągnąć nas do siebie; ufa, że śmierć i grób nie jest końcem i porażką. Plan Boga ma sens.
Tajemnica Bożego Narodzenia to pojednanie dwóch światów. Bóg stał się człowiekiem, aby człowiek został przebóstwiony. Owo przenikanie przenikanie się świata Boskiego i ludzkiego widzimy na ikonie: aniołowie znajdują się obok ludzi. Trzech aniołów w głębokim ukłonie adoruje swego Pana, dwóch jest zwróconych w stronę Źródła Światła, jeden ogłasza pasterzom radosną nowinę. Aniołowie służą Bogu i przychodzą z pomocą ludziom. Człowiek już nie musi tylko o własnych siłach szukać Boga (co symbolizuje wspinanie się ku górze trzech mędrców), ale Bóg sam odsłania mrok tajemnicy i objawia się człowiekowi. Objawia się tam i w taki sposób, gdzie człowiek się nie spodziewał.
Tu pojawiają się wątpliwości człowieka. W lewym dolnym rogu widzimy smutnego, pełnego niepokoju i wątpliwości św. Józefa. Jest kuszony przez szatana. W Józefie odnajdujemy siebie i nasze wątpliwości. My również, tak jak on, nie umiemy zrozumieć planów Boga; patrząc tylko po ludzku, nie umiemy odkryć radości, jaką daje Ten, który przyszedł na ziemię.
Kontemplując ikonę Bożego Narodzenia dochodzę do tego wniosku, do jakiego doszedł Andrzej Turczyński, że ona „otwiera mi oczy również na sens i wartość mojego własnego życia, że nie mam nic bardziej osobistego, bardziej własnego, niż ofiarowane mi życie, zatem w święto Narodzin Zbawiciela świętuję również moje własne istnienie, moje życie jako uczestnictwo w nieustającej uczcie miłości, moje bycie w świecie, które nie jest przecież niczym innym niż ofiarowanym mi powołaniem do uczestnictwa w samym Bogu”.

CZYTAJ DALEJ

Wchodzi w życie rozporządzenie w sprawie pigułki "dzień po"

2024-05-01 06:56

[ TEMATY ]

Pigułka „dzień po”

Adobe Stock

W środę wchodzi w życie rozporządzenie, na podstawie którego apteki mogą podpisywać umowy umożliwiające sprzedaż tzw. pigułki "dzień po" dla osób od 15. roku życia. Sami farmaceuci nie są jednak pewni, czy mogą sprzedawać pigułki tak młodym pacjentkom bez zgody rodzica.

Rozporządzenie w sprawie programu pilotażowego w zakresie usług farmaceuty dotyczących zdrowia reprodukcyjnego to dla Ministerstwa Zdrowia realizacja planu B na zwiększenie dostępności do "antykoncepcji awaryjnej".

CZYTAJ DALEJ

„Proboszczowie dla Synodu”- praca proboszczów z całego świat trwa od świtu do zmierzchu!

2024-05-01 18:13

[ TEMATY ]

archidiecezja łódzka

ks. Wiesław Kamiński

- Jest godzina 22:55 – zakończyły się ostatnie spotkania z serii spotkań synodalnych dzisiejszego dnia, który rozpoczęliśmy zaraz po śniadaniu, po godzinie 8:00. Oczywiście były przerwy na posiłki, ale po za nimi trwały debaty – komentuje ks. Wiesław Kamiński, proboszcz z łódzkiej parafii.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję