Jasna Góra jest jednym z najbardziej znanych sanktuariów maryjnych nie tylko w Polsce, ale w Europie i świecie. Do tej znanej i oczywistej dla nas prawdy odwołuje się najnowsza książka Wydawnictwa „Paulinianum” pt. „Jasna Góra na maryjnej drodze Europy i Polski”.

Zawiera ona zbiór wybranych artykułów jasnogórskiego paulina o. prof. Zachariasza Jabłońskiego, drukowanych w ostatnim dziesięcioleciu w wielu mniej lub bardziej specjalistycznych opracowaniach. A jest to już trzeci taki zbiór. Wcześniej ukazały się: „Pielgrzymowanie na Jasną Górę w czasie i w przestrzeni” (2000 r.) i „Jasna Góra bliska i daleka” (2004 r.). Wybór tekstów zamieszczonych w najnowszej książce – „Jasna Góra na maryjnej drodze Europy i Polski” – jest głęboko przemyślany – odzwierciedlają one całokształt zainteresowań badawczych Autora, szczególnie tych związanych z jasnogórskim sanktuarium.

Rozdział pierwszy: „Jasna Góra w Kościele” przedstawia kult maryjny z perspektywy teologicznej i pastoralnej. Dowiadujemy się, jakie przesłania teologiczne i duchowe niesie ze sobą Ikona Jasnogórska, a także jak przebiegały starania o właściwą liturgiczną oprawę kultu i jaką rolę ma w nim modlitwa różańcowa. Śledzimy skomplikowaną ewolucję ideową ślubów jasnogórskich – od ślubów królewskich Jana Kazimierza w 1656 r. po Jasnogórskie Śluby Narodu z 1956 r. Poznajemy również sens i znaczenie koronacji obrazów maryjnych we współczesnym duszpasterstwie polskim.

W kolejnym rozdziale o. Zachariasz Jabłoński przedstawia niektórych uczestników jasnogórskiego zawierzenia. Listę otwiera św. Jan Paweł II, który na Jasną Górę pielgrzymował wielokrotnie jako uczeń, student, ksiądz, biskup, kardynał i sześciokrotnie jako papież. Benedykt XVI natomiast jako papież był w Sanktuarium Jasnogórskim tylko raz, ale wcześniej nawiedził je trzykrotnie: jako członek delegacji Episkopatu Niemiec w 1979 i 1980 r. oraz jako przewodniczący Kongregacji Nauki Wiary w 2002 r. Niezwykle ważną rolę w historii Jasnej Góry odegrał Prymas Tysiąclecia – kard. Stefan Wyszyński, który wiele swoich maryjnych inicjatyw duszpasterskich związał z tym sanktuarium. Wystarczy przypomnieć tylko: Jasnogórskie Śluby Narodu, peregrynację Obrazu Nawiedzenia, Wielką Nowennę przed Milenium Chrztu Polski, Akt Oddania Maryi w macierzyńską niewolę miłości za wolność Kościoła w Polsce i świecie współczesnym. Również kard. Józef Glemp, kolejny prymas Polski, Szczyt Jasnogórski traktował jako swoistą ambonę narodową i głosił z niego homilie, będące – szczególnie w okresie stanu wojennego – moralnym programem dla narodu zniewolonego przez totalitarny reżim.

Następna część książki dotyczy roli Jasnej Góry w kulturze religijnej Europy. Propagowaniu kultu Matki Bożej Częstochowskiej w Europie przysłużył się w dużym stopniu św. Jan Paweł II, który wielokrotnie w swoich modlitwach, nie tylko w Polsce, prosił o Jej wstawiennictwo (zbiór wypowiedzi papieskich o Matce Bożej Częstochowskiej został opublikowany w trzech opasłych tomach). Ale nie jest powszechnie wiadomo, że Sanktuarium Jasnogórskie od początku miało zasięg międzynarodowy, a pierwsze obrazy i ołtarze poświęcone Matce Bożej Częstochowskiej były znane już w XV wieku na Węgrzech i w Chorwacji. Współcześnie nie ma w Europie kraju, w którym Wizerunek Jasnogórski nie byłby czczony w jakimś kościele czy kaplicy. Nie ma też kraju, z którego nie przybywałyby na Jasną Górę pielgrzymki. O. Zachariasz Jabłoński przedstawia dokładnie przestrzenny i chronologiczny obraz tego pielgrzymowania, większą uwagę poświęcając tym razem szczególnym stosunkom, które łączą Jasną Górę z Litwą i sanktuarium maryjnym w Lourdes.

„Jasnogórskie peregrynacje” – to ostatni rozdział książki, poświęcony głównie fenomenowi pielgrzymowania do Sanktuarium Jasnogórskiego. O. prof. Zachariasz Jabłoński nie jest zresztą tylko teoretykiem w tej dziedzinie. Wiele razy był przewodnikiem grup młodzieżowych w Warszawskiej Pielgrzymce Pieszej, a także współorganizatorem i uczestnikiem Pieszej Pielgrzymki ze Skałki w Krakowie. Nie dziwi więc jego troska o właściwy charakter duszpasterstwa pielgrzymkowego, będącego szansą na skuteczną ewangelizację. Autor szczegółowo omawia także ruch pielgrzymkowy z Górnego Śląska oraz diecezji tarnowskiej i lubelskiej, koncentrując się głównie na swoim ulubionym okresie historycznym – latach 1918-39. Książkę kończy artykuł poświęcony peregrynacji kopii Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, od prawie 60 lat podróżującej po polskich parafiach, a także peregrynacji innych znaków Bożej obecności wśród nas.

Autor tego nadzwyczaj interesującego zbioru artykułów w tym roku obchodzi 50. rocznicę święceń kapłańskich. Otrzymujemy zatem także garść informacji o nim samym. Obszerny biogram o. Zachariasza Jabłońskiego opracował ks. Marian Włosiński, udostępniając przy okazji zdjęcia Jubilata z najważniejszych momentów życia, m.in. z licznych spotkań ze św. Janem Pawłem II.

Niezwykle cenna jest pełna bibliografia 408 publikacji o. prof. Zachariasza Jabłońskiego, obejmująca nie tylko opracowania naukowe, ale także bardziej popularne, m.in. liczne artykuły publikowane na łamach „Niedzieli”.

Słowa wdzięczności za życie o. prof. Jabłońskiego pełne ofiarnej pracy dla dobra Kościoła i Ojczyzny zamieszczają w książce: abp Wacław Depo – metropolita częstochowski, o. Arnold Chrapkowski – przełożony generalny Zakonu Paulinów oraz o. prof. Grzegorz Bartosik – przewodniczący Polskiego Towarzystwa Mariologicznego.

Abp Depo swoją wypowiedź kończy słowami: „Wypada mi w tym miejscu życzyć, by Ojciec Profesor Zachariasz Jabłoński doświadczył owocowania szczególnej łaski synostwa, które każdy paulin przeżywa w relacji do Boga i Bożej Rodzicielki. Łaska synostwa polega na poczuciu bycia kochanym i na doświadczeniu spełnienia. Niech więc każde dzieło Ojca Zachariasza, zwłaszcza jego życie oddane dla Chwały Boga i Czci Maryi przynosi nadal szlachetne owoce dla pożytku samego Jubilata, Zakonu Paulinów i całej Polski”.

Redakcja Tygodnika „Niedziela” przyłącza się z radością do tych serdecznych życzeń.