Wraz ze zmianami następującymi w obyczajowości słowo „cnota”, którego znaczenie w powszechnym odbiorze nieszczęśliwie zawężono do przedmałżeńskiej wstrzemięźliwości seksualnej, poszło w zapomnienie. Dziś mało kto go używa. Nie tak dawno temu pewien polityk w zupełnie niezamierzony przez siebie sposób uzyskał efekt komizmu, zestawiając ze sobą dwa archaicznie brzmiące słowa, gdy wspomniał o „cnotach niewieścich”. Tymczasem, o ile sami rzadko mówimy o cnotach, o tyle na co dzień jak najbardziej życzymy sobie, by ludzie, z którymi mamy do czynienia odznaczali się cnotami – lub inaczej: byli cnotliwi. I nie chodzi tu nawet o to, że zwykliśmy oczekiwać od naszych bliźnich uczciwości i przyzwoitości. Chodzi o sprawy dużo bardziej przyziemne. Wsiadając do autobusu, liczymy na to, że kierowca odznacza się cnotami właściwymi dla swego zawodu, to znaczy: będzie jechał sprawnie i bezpiecznie, pamiętając, że wiezie żywych ludzi, a nie worki z ziemniakami. Wchodząc do piekarni, ufamy w cnotliwość piekarza, a idąc na wizytę lekarską, mamy szczerą nadzieję, że pani doktor zechce skorzystać ze swoich cnót, kiedy będzie się nami zajmować.
Cnota bowiem, to nic innego, jak nawyk czynienia dobra.
Reklama
Być może kogoś zaskoczyło słowo „nawyk” użyte w przytoczonej definicji cnoty. Żywimy bowiem nieraz – nawet nie do końca świadomie – przekonanie, że czynienie dobra powinno być czymś spontanicznym i wynikać z „potrzeby serca”. Nic bardziej mylnego. Łatwo się o tym przekonać, biorąc za przykład choćby tak proste dobro, jakim jest przestrzeganie zasad higieny. Będzie zdecydowanie lepiej dla nas samych i dla naszego otoczenia, jeśli mycie zębów i zmienianie skarpetek stanowi nasz dobry nawyk – umiejętność wypracowaną we wczesnym dzieciństwie, dobrze utrwaloną, stałą i niezmienną. Jeśli sięgalibyśmy po szczoteczkę i pastę lub po czystą bieliznę tylko wówczas, gdy najdzie nas na to spontaniczna ochota, doprawdy trudno byłoby wytrzymać w naszym towarzystwie.
Reklama
Nawyki się wypracowuje, ćwicząc i powtarzając konkretne czynności – nie zawsze chętnie i z entuzjazmem. Kogo z nas w dzieciństwie nie trzeba było zaganiać do mycia zębów? Z czasem jednak ten przydatny zwyczaj „wszedł nam w krew” i od lat myjemy zęby na wpół świadomie, wręcz odruchowo. O korzyściach z tego płynących nikogo przekonywać nie trzeba.
Rozważane przez nas dzisiaj wezwanie: Serce Jezusa, cnót wszelkich bezdenna głębino… uzmysławia nam wielorakość cnót. Te podstawowe Stwórca dał nam „w pakiecie” naszej człowieczej natury i sam wspomaga nas w ich rozwijaniu swoją łaską. Są to zarówno cnoty zwane „boskimi” lub „nadprzyrodzonymi”: wiara, nadzieja i miłość. Nazywamy je tak, bo ich praktykowanie prowadzi nas do zjednoczenia z Bogiem. Mówimy też o cnotach kardynalnych: roztropności, sprawiedliwości, umiarkowaniu i męstwie. Warto wiedzieć, że „kardynalny” pochodzi (tak jak „kardynał”) od łacińskiego „cardo, cardinis”, oznaczającego „zawias”. Te cztery cnoty pełnią w naszym życiu rolę zawiasów, na których zawieszone (sic!) są wszystkie pozostałe cnoty, czyli dobre nawyki. Bez nich inne nasze dyspozycje do czynienia dobra nie będą działać właściwie. Oprócz nich nasze sumienie bez trudu rozpoznaje też konieczność posiadania, rozwijania i praktykowania dość szerokiej gamy innych cnót moralnych, jak uczciwość, rzetelność, pracowitość, prawdomówność itd. Uważamy za pożądane cnoty, które może trudno nazwać wprost „moralnymi”, ale bez których niemożliwe (a przynajmniej bardzo utrudnione) byłoby właściwe funkcjonowanie w społeczeństwie: grzeczność, punktualność, życzliwość itp. Wreszcie możemy śmiało mówić o cnotach szczegółowych, które składają się na to, co kolokwialnie nazywamy „fachem” człowieka – całe mikro-symfonie wiedzy, zdolności i doświadczenia, potrzebne do wykonywania każdej jednej profesji i zadania w najróżniejszych zawodach i stanach życia.
Reklama
Takie rozumienie cnoty jest też „małą ewangelią” o naszej zdolności do czynienia dobra. Przecież im bardziej coś jest naszym nawykiem, tym łatwiej nam przychodzi. Początki mogą być trudne, ale z czasem nabieramy wprawy i to, co wcześniej wydawało się niemal niemożliwe, po pewnym czasie nie sprawia nam już większych kłopotów.
Litania nazywa ludzkie serce Syna Bożego „cnót wszelkich bezdenną głębiną”. Mówi nam w ten sposób coś bardzo ważnego i pięknego. To mianowicie, że nasze zdolności wzrastania w dobrem są niezmierne, wręcz nieograniczone. Bo choć niejednokrotnie napotykamy na ograniczenia naszych ludzkich sił intelektualnych i fizycznych oraz zdolności, to każdy wysiłek na rzecz czynienia dobra – choćby najmniejszego, najbardziej powszedniego – jest podróżą w głąb nieskończonego Dobra. Za każdym dobrem, które staramy się realizować na miarę naszych możliwości, stoi Dobro Nieskończone, czyli sam Bóg, który – jak u początku stworzenia – widzi nasze dobro i błogosławi nam w jego pomnażaniu. Każde dobro, które czynimy (zaczynając od porannego mycia zębów), jest w rzeczywistości włączeniem się w stwórcze dzieło Boga i współpracą z Nim w stwarzaniu „nowego nieba i nowej ziemi” (por. Ap 21,1).
Dzięki współpracy z Katolicką Rozgłośnią Radiową FIAT w Częstochowie rozważania są dostępne w wersji dźwiękowej.
Promuj akcję na swojej stronie internetowej
Wklej kod na swojej stronie internetowej (750px x 200px)
<a href="https://www.niedziela.pl/ludzkieserceboga"><img src="https://www.niedziela.pl/download/baner-ludzkieserceboga-750x200.jpg" alt="niedziela.pl - #LudzkieSerceBoga" /></a>
Wklej kod na swojej stronie internetowej (300px x 300px)
<a href="https://www.niedziela.pl/ludzkieserceboga"><img src="https://www.niedziela.pl/download/banerludzkieserceboga-300x300.jpg" alt="niedziela.pl - #LudzkieSerceBoga" /></a>
Jeżeli potrzebujesz banera o innym rozmiarze lub umieściłeś baner, napisz do nas: internet@niedziela.pl
